طراحی مدلی برای مفهوم مغضوبیت فرد در سازمان، نمودی از خشونت در محل کار

این پژوهش در‌صدد شناسایی و معرفی ابعاد، مولفه‌ها و شاخص‌های مفهوم مغضوبیت فرد در سازمان، پیش‌آیندها و پس‌آیندهای آن و طراحی مدل برای آن‌ها است‌. پژوهش از نظر هدف بنیادی، از نظر روش گردآوری داده‌ها توصیفی- پیمایشی و بر‌اساس ماهیت داده‌ها از نوع پژوهش‌های کیفی است‌. برای رسیدن به اهداف ذکر‌شده از روش دلفی استفاده شد و برای گردآوری داده‌ها، پرسشنامه‌های محقق‌ساخته‌ اولیه (شامل پاسخ‌های 5 گزینه‌ای طیف لیکرت و یک پرسش باز برای‌ ارائه پیشنهادها) در اختیار 15 نفر از اساتید دانشگاهی و مدیران اجرایی‌ خبره قرار گرفت که آن‌ها نیز با استفاده از روش نمونه‌گیری غیر احتمالی هدف‌دار انتخاب شدند. نتایج اجماع‌شدۀ خبرگان دلفی پس از چهار دور رفت و برگشت پرسشنامه‌ها و اخذ نظرات اصلاحی که درنهایت‌ منجر به تناسب مدل و ترکیب عوامل آن شد به قرار زیر هستند: مفهوم مغضوبیت فرد در سازمان دارای دو بعد روان‌شناختی- اجتماعی «11 شاخص» و فیزیولوژیک- اقتصادی «8 شاخص» است. پیش‌آیندهای مغضوبیت فرد در سازمان دارای ابعاد سه‌گانه عوامل فردی، گروهی و سازمانی است‌ که عوامل فردی با پنج مولفه «توانایی پایین، شخصیت نامتعادل، ادراک و تصمیم غلط، ارزش‌ها و نگرش‌های ناپسند، انگیزش پایین، جمعاً 32 شاخص» عوامل گروهی با پنج مولفه «مشارکت تیمی غلط، ارتباطات غیر اصولی، ناهماهنگی با رهبر، رفتارهای سیاسی ناپسند‌، تعارض و مذاکرات دغل‌کارانه، جمعاً 31 شاخص» و عوامل سازمانی با سه مولفه «ساختار انعطاف‌ناپذیر، فرهنگ سازمانی ناعادلانه و خشک، ناهماهنگی با تغییر و تحولات جمعاً 11 شاخص» به اجماع خبرگان رسیدند. پس‌آیندهای مغضوبیت فرد در سازمان نیز با دو بُعد تبعات فردی «7 شاخص» و تبعات سازمانی «9 شاخص» به اجماع خبرگان رسیدند. در انتها مدل مغضوبیت فرد در سازمان ارائه شده‌ است.

designing a model for the concept of disfavor in the organization; a manifestation of workplace violence

this research aims to identify and introduce the dimensions, components and indicators of the concept of disfavor in the organization, its antecedents and consequences. it aims at designing a model for them. the research is fundamental in terms of its purpose, descriptive-survey in terms of data collection method, and qualitative based on the nature of the data. in order to achieve the mentioned goals, delphi method was used. to collect the data, researcher-made questionnaires (including 5-choice answers on the likert scale and an open question for suggestions) were designed. 15 university professors and expert executives were chosen, who were also selected using a targeted non-probability sampling method. the consensus results of the delphi experts, after four rounds of questionnaires and receiving corrective comments, which finally led to the appropriateness of the model and the combination of its factors, are as follows: the concepts of disfavor has two dimension of psychological-social (with 11 indicators), and physiological-economic (with 8 indicators). the antecedents of a person’s disfavor in the organization have three dimensions: individual, group, and organizational factors, which individual factors have five components: “low ability, unbalanced personality, wrong perception and decision, unfavorable values and attitudes, low motivation (a total of 32 indicators)”; group factors includes five components of “wrong team participation, unprincipled communication, inconsistency with the leader, unpleasant political behavior, conflict and deceitful negotiations (a total of 31 indicators); and organizational factors with three components of “inflexible structure, unfair and inflexible organizational culture, inconsistency with change and developments (a total of 11 indicators) reached the consensus of the experts. the consequences of the individual’s disfavor in the organization reached the consensus of the experts with the two dimensions of individual consequences (with 7 indicators), and organizational consequences (with 9 indicators). at the end, the model of individual’s disfavor in the organization is presented.