رتبه بندی معیارهای تاثیرگذار بر بازدارندگی اجرای خط مشی های خصوصی سازی در ایران

هدف از این پژوهش، تبیین و اولویت بندی موانع تاثیرگذار بر بازدارندگی اجرای خط مشی های خصوصی سازی در ایراناست. نخست با مرور مبانی نظری، مطالعات تطبیقی و انجام مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته با افراد خبره، اطلاعات اولیه گردآوری و سپس با استفاده از تحلیل مضمون، موانع اجرای خط مشی های خصوصی سازی شناسایی، کدگذاری و تجزیه و تحلیل شد. پس از شناسایی موانع، متغیرهای به دست آمده در قالب 14 تم اصلی و 92 تم فرعی رتبه بندی شدند. به منظور رتبه بندی، ابتدا موانع از طریق جامعه آماری که 55 نفر از متخصصان و کارشناسان بخش خصوصی و خبرگان دانشگاهی بودند، به صورت تصادفی انتخاب شدند، سپس با استفاده از ماتریس مقایسه های زوجی و به کمک تکنیک تحلیل سلسله مراتبی (ahp)، رتبه بندی شدند. معیارهای اصلی به ترتیب اولویت سطوح؛ ضعف ساختاری و قدرت و انگیزه کم بخش خصوصی (0.13)، حمایت و پشتیبانی مالی ضعیف از بخش خصوصی (0.119)، هم راستایی پایین تصمیمات و اقدامات نهادهای مسیول (0.114)، فقدان دیدگاه آینده نگرانه (0.105)، بی انضباطی سیاست های مالی دولت (0.097)، فعالیت و سیطره شبه دولتی ها در اقتصاد (0.084)، محیط غیررقابتی اقتصاد ملی (0.076)، دخالت بیش از اندازه دولت در اقتصاد (0.068)، تدوین و اجرای نامناسب قوانین و مقررات (0.056)، سازوکار ناکارامد و غیراصولی واگذاری (0.042)، ضعف سازوکار ارزیابی (0.031)، سازوکار نامناسب عرضه و تقاضای سهام (0.028)، ضعف های فرهنگی (0.02)، ضعف های روانشناختی (0.01) و زیرمعیارها نیز به ترتیب اولویت در جداول مرتبط تشخیص داده شد. در نتیجه، اجرای ناقص، غیرعلمی و سیاست زده خصوصی سازی در ایران، سبب شده که با وجود تلاش های بسیار، مزایای آن برای کشور کاهش و مضررات آن تشدید شود.

Ranking the Factors Affecting Implementation of Privatization Policies in Iran

The purpose of this study is to explain and prioritize the barriers affecting the prevention of implementation of privatization policies in Iran. In the study, first, by reviewing the theoretical foundations, comparative studies and conducting indepth, semistructured interviews with experts, preliminary information was collected. Then, using thematic analysis, the barriers to the implementation of privatization policies were identified, coded and analyzed. After identifying the barriers, the identified variables were classified into 14 main themes and 92 subthemes. For the purpose of ranking, the barriers were first randomly selected via a statistical population of 55 private sector experts and academics, and then they, using a pairwise comparison matrix and employing the Analytic Hierarchy Process (AHP) technique, were ranked. The main factors, in an order of priority,  are structural as weakness and low power and motivation of the private sector (0.13), weak financial support of the private sector (0.119), poor alignment of decisions and actions of responsible institutions (0.114), lack of forwardlooking vision (0.105), government’s fiscal indiscipline policies (0.097), the interference and domination of quasigovernment in economy (0.084), the noncompetitive environment of the national economy (0.076), excessive government interference in the economy (0.068), improper formulation and implementation of laws and regulations (0.056), inefficient and unprincipled mechanisms of privatization (0.042), weakness of evaluation mechanism (0.031), inadequate mechanism of stock supply and demand (0.028), cultural weaknesses (0.02), psychological weaknesses (0.01). Moreover, subcriteria were identified in order of priority in relevant tables. In conclusion, the incomplete, unscientific and politicized implementation of privatization in Iran has turned its advantages to disadvantageous, despite the many effort has been made.