آینده‌پژوهی تنش و بحران آب در ایران

زمینه و هدف: آب به‌عنوان یکی‌از مولفه‌های موثر بر بحران‌های سیاسی و امنیتی داخل کشورها، روابط بین دولت‌ها و یکی‌از چالش‌های مهم قرن حاضر به‌شمار می‌رود. بحران کمبود آب در سطح جهانی و منطقه‌ای، تمایلات سیاسی و اقتصادی خاصی را در مناسبات بین‌المللی شکل داده‌است. این موضوع و پیامدهای آن، در مناسبات بین‌المللی ایران با کشورهای همسایه تاثیر به‌سزایی خواهد داشت و به نقش مدیریت منابع آب اهمیت ویژه‌ای می‌بخشد؛ از‌این‌رو، مدیریت منابع آب نقش مهمی را در کاهش تنش آب و شکل‌گیری امنیت پایدار در مناطق مختلف جغرافیایی ایران ایفا خواهدکرد.روش: پژوهش حاضر با رویکرد آینده‌پژوهی و به‌روش توصیفی به‌دنبال تحلیل شاخص‌های بحران آب (بارش، آب زیرزمینی و سطحی) بااستفاده‌از داده‌های ماهانه بارش، پیزومتری و هیدرومتری در محدوده فلات مرکزی ایران است. نقشه پهنه‌بندی سطوح بحران براساس داده‌های فضایی ایستگاه‌ها، در نرم‌افزار جی. آی. اس تهیه و پس‌از آن، نقشه وضعیت تنش و ناآرامی در سطح مناطق مختلف حوضه فلات مرکزی برای ده سال آینده ایران تهیه شد.یافته ها: شاخص های تحلیل آب در حوضه آبریز فلات مرکزی پایین تر از حد معمول و در سطوح بحرانی، دسته‌بندی می‌شوند. نشانه‌های بحران با تنش و ناآرامی‌های چند سال اخیر در استان های یزد و اصفهان آغاز شده و پیش‌بینی روند بلندمدت ده سال آینده در نرم‌افزار درینک نشان‌دهنده کاهش مساحت تنش سطح 2 از 55 درصد به 46 درصد در10 سال آینده و افزایش مساحت تنش سطح 3 از 12 درصد به 20 درصد در ده سال آینده است و دامنه ناآرامی و تنش از استان‌های اصفهان و یزد به استان های تهران و البرز کشیده خواهد شد.نتایج: تنش منابع آب در سناریوی ده سال آینده حوضه آبریز فلات مرکزی نشان از گسترش مساحت مناطق با سطوح تنش شدید و خیلی شدید دارد و این یعنی در10 سال آینده بر پایه سناریو شبیه‌سازی تغییر اقلیم، وضعیت مدیریت منابع آب بحرانی‌تر خواهد بود و گسترش تنش از سطوح با تنش پایین‌تر به‌سمت سطوح با تنش شدید پیش خواهدرفت و این مناطق (استان‌های تهران و البرز) به‌لحاظ شرب، کشاورزی و صنعت دچار تنش آبی می‌شوند.

future research of tension and water crisis in iran

background and purpose: water is considered as one of the factors affecting political and security crises within countries, relations between governments and one of the most important challenges of the current century. the global and regional water shortage crisis has shaped certain political and economic tendencies in international relations. this issue and its consequences will have a significant impact on iran’s international relations with neighboring countries and will give special importance to the role of water resources management. therefore, water resource management will play an important role in reducing water tension and establishing stable security in different geographical regions of iran.method: the present research, with a prospective research approach and a descriptive method, seeks to analyze water crisis indicators (rainfall, underground and surface water) using monthly rainfall, piezometric and hydrometric data in the central plateau of iran. the zoning map of the crisis levels was prepared in gis software based on the spatial data of the stations, and after that, the map of the state of tension and unrest in different regions of the central plateau basin of iran was prepared for the next ten years.findings: the indicators of water degradation in the catchment area of ​​the central plateau are classified as lower than normal and at critical levels. the signs of crisis have started with the tension and unrest of the last few years in yazd and isfahan provinces, and the forecast of the long-term trend of the next ten years in the drinc software shows a decrease in the area of ​​level 2 stress from 55% to 46% in the next 10 years and an increase in the area of ​​level 3 stress. it is from 12% to 20% in the next ten years and the scope of unrest and tension will extend from isfahan and yazd provinces to tehran and alborz provinces.results: the stress of water resources in the next ten years scenario of the central plateau catchment area shows the expansion of areas with severe and very severe stress levels, and this means that in the next 10 years, based on the climate change simulation scenario, the situation of water resources management will be more critical and the spread of stress it will progress from levels with lower stress to levels with severe stress and these areas (tehran and alborz provinces) will experience water stress in terms of drinking, agriculture and industry.