بنیان های فکری تمدن نوین اسلامی در اندیشه مقام معظم رهبری

هر اندیشه تمدنی بر شالوده بنیان‌های فکری استوار می‌گردد که این بنیان‌ها، پایه‌های اساسی تمدن‌سازی را فراهم ساخته و براساس آنها انسان‌ها به مثابه عوامل تمدن‌ساز، قواعد آن را تنظیم و فرآیند آن را شکل می دهند. فهم بنیان‌های مذکور، ماهیت تمدن‌سازی را آشکار ساخته و امکان شکل‌گیری تمدن بر پایه آن بنیانها را فراهم می‌سازد. هر یک از اندیشمندان مسلمان از جهتی خاص تمدن‌اندیشی و تمدن‌گرایی را مورد توجه قرار داده‌اند؛ در این بین، حضرت آیه الله خامنه‌ای به عنوان یکی از متفکران و از رهبران برجسته جهان، به تمدن اسلامی و مبانی و ارکان آن اهتمام ویژه‌ای ورزیده‌ و درصدد تحقق تمدن نوین اسلامی هستند. با اذعان به نقش مبانی اندیشه‌ای در تحقق تمدن نوین اسلامی، این نوشتار مولفه‌ای مهم در تمدن پژوهی را در کانون توجه خود قرار داده است تا با شناختی صحیح نسبت به این موضوع، بهره‌برداری از آن را در برنامه‌ریزی‌های دولت‌سازی و جامعه‌سازی با رویکرد تمدنی امکان پذیر کند. هدف اصلی مقاله، تبیین بنیان‌های فکری تمدن نوین اسلامی در اندیشه حضرت آیت‌الله خامنه‌ای است؛ بر این اساس، پرسش اصلی مقاله عبارت است از اینکه بنیان‌های فکری تمدن نوین اسلامی در اندیشه مقام معظم رهبری چیست؟ در پژوهش حاضر، از روش تحلیل محتوای کیفی استفاده شده است و برای گردآوری داده‌ها از روش اسنادی و کتابخانه‌ای بهره برده است تا مهم‌ترین بنیان‌های فکری تمدن نوین اسلامی را از دیدگاه مقام معظم رهبری با استناد به مجموعه آثار گفتاری و نوشتاری ایشان استخراج و ارائه نماید. یافته‌های پژوهش نشان می دهد که تمدن نوین اسلامی در اندیشه حضرت آیت‌الله خامنه‌ای از لحاظ هستی‌شناسی بر توحید‌محوری استوار است و در مبانی معرفت‌شناسی، توامانی نقل و عقل، در انسان‌شناسی، کرامت انسانی و در بحث غایت‌شناسی، سعادت‌طلبی و وصول به سعادت در دنیا و آخرت را مورد توجه قرار می‌دهد.

The intellectual foundations of the modern Islamic civilization in the thoughts of Ayatollah Khamenei

Any thought about civilization is based on intellectual foundations which are the pillars of civilization and in which humans as those who build civilizations set the regulations and form the processes.  All of the Muslim thinkers have considered civilization and Ayatollah Khamenei as one of these thinkers and one of the distinguished world leaders has paid serious attention to Islamic civilization and its principles and has tried to realize modern Islamic civilization.Confirming the roles of thought basics in the realization of the modern Islamic civilization, the current research focused on an important factor in doing research on civilization so that we have a right view of the topic and can exploit it in the planning for state and communitybuilding with a civilization orientation.The current research aims at explaining the thought foundations of Ayatollah Khamenei’s modern Islamic civilization. The research findings show that thought foundations of Ayatollah Khamenei’s modern Islamic civilization is ontologically based on monotheism and is epistemologically a mixture of narration and reason. These foundations focus anthropologically on human dignity and theologically on happiness and attaining happiness in this world and the hereafter. This research employed a qualitative discourse analysis method and data were gathered using documentary research method so that the main thought foundations of Ayatollah Khamenei’s modern Islamic civilization are extracted from his speeches and writings