بازنمایی مکان در سفرنامه های دورۀ قاجار:مطالعۀ موردی پاریس از دور نمایان شد؛ رویکردی نشانه-معناشناختی به تحلیل گفتمان تاریخی-اجتماعی

نقش مکان به شیوه‌ای ضمنی‌ یا صریح‌ در شکل‌گیری گفتمان و تولید معناغیر قابل انکاراست. عینیت‌ وانتزاع دو ویژگی بارز مکان است که هر یک بنابر بافت کاربردی شان در گفتمان‌های گوناگون جای خود را به یکدیگر می دهند.مکان‌های انتزاعی ویژگی تخیلی واستعلایی دارند.مساله این است که چگونه گفتمان‌ها می‌توانند جایگاه چالش مکانی‌ودر‌نتیجه عبورازوضعیت کنشی به وضعیت استعلایی و تخیلی منجر شوند؟ گریزوگسست از فضاو مکان عینی، وجه پدیداری حضورودریافت حسی ادراکی از مکان می‌توانند راه را برای استعلای مکانی هموار کنند.مکان درگفتمان،دارای کارکردهای مختلف‌روایی،کنشی،تخیلی،استعاری‌واستعلایی است.هر‌چه جنبۀعینی‌و فیزیکی مکان تقویت شود،بُعد شناختی آن نیز اوج می‌گیردوبالعکس،هر‌چه‌ازوجه‌عینی‌مکان کاسته و وجه استعاری آن تقویت شودمکان‌از مکان‌بودگی خود فاصله می‌گیردوبه‌سوی فضا‌شدگی سوق داده می‌شود.درپژوهش حاضر با استفاده از روش تحقیق توصیفی تحلیلی‌وتکیه براثرپاریس از دور نمایان شدبه‌ عنوان پیکرۀ پژوهش که مجموعه‌ای است از شرح‌ سفرهای مسافران دورۀ قاجاردر پی‌ پاسخ به‌این پرسش هستیم‌که چگونه با نفی جنبه‌ کنشی مکان به مکانی آرمان‌گرا که فرامکان است‌ دست می‌یابیم؟ هدف‌اصلی پژوهش حاضر، ضمن خوانش پدیداری این روایت ها،پاسخ به این پرسش است که چگونه گفته‌پرداز با اتکا به تجربۀ حسی ادراکی ناشی از هم‌حضوری سوژه و دنیای اطراف راه را برای فضا‌شدگی مکان –شهر(پاریس)گشوده و آن را تا مکانی استعلایی پیش می‌بردودریافتی تازه‌از«جای دیگر» وهستی به‌دست می‌دهد.

the representation of place in qajar period’s travel accounts:the case study of paris appeared afar: a semiotic approach to historico-social discourse.

the role of place is implicitly or explicitly undeniable, in the formation of discourse and the production of meaning. objectivity and abstraction are two predominant characteristics of places, which each give their place according to their practical context in various discourses. the main question is, how can discourses be the place of spatial challenge and pave the way to pass from the state of action to the state of transcendence and imagination? dissociation from objective space and place, phenomenal aspect of presence and sensory perceptual reception of place can take shape to spatial transcendence. by adopting the descriptive analytical research methodology and relying on the paris appeared from afar as the corpus of research, which is a collection of travel descriptions of qajar period travelers, the author seeks to an answer to the following question, how does enunciator achieve a transcedental and spatial aspect of paris by negating the actional aspect of the place and by relying on the co presence surrounded world and sensory –perceptual experience? this perception of the word and live experience reveals the phenomenological aspect of the place ad gives the reader a new insight of the “other place” and existence.