تحلیل اولین سخنرانی روسای جمهور پیشین ایران و آمریکا درباره‌ برنامه‌ جامع مشترک (برجام) از دیدگاه دستور نقش‌گرای هلیدی

پژوهش حاضر با هدف تحلیل انتقادی اولین گفتمان ترامپ و حسن روحانی درباره‌ برنامه‌ جامع مشترک (برجام) در تاریخ 13 اکتبر 2013 از دیدگاه دستور نظام‌مند (مایکل هلیدی، 1985) انجام شده است. در این راستا، متون اولین سخنرانی‌های روسای جمهور ایران و آمریکا بررسی شد. در انجام این پژوهش علاوه بر تحلیل کیفی، از بررسی کمّی، شامل محاسبۀ فراوانی و آزمون‌های آماری من‌ویتنی نیز استفاده شده است. تجزیه و تحلیل داده‌های پژوهش نشان می‌دهد سخنرانی هر دو رئیس‏جمهور خالی از ایدئولوژی نیست و آمریکاستیزی در گفتمان روحانی و ایران‏هراسی در گفتمان ترامپ نمایان است. در سخنان هر دو رئیس‏جمهور برجستگی نکات مثبت خودی و نکات منفی دیگری مشهود است و هر دو درصدد بودند یکدیگر را مقصر اوضاع نابسامان منطقه نشان دهند. روحانی بر وحدت ملی، نقش سپاه پاسداران در یاری رساندن به مردم مظلوم منطقه، و نقش حکومت ایران در ایجاد صلح و آرامش در منطقه تاکید داشت درحالی‏که ترامپ به جاه‏طلبی ایران در توسعۀ انرژی هسته‌ای و نقش مخرب سپاه در برافروختن آتش درگیری و بی‌ثباتی در منطقه اشاره می‏کند. دستور نقش‌گرایی به‏تنهایی می‌تواند از پس تحلیل انتقادی گفتمان‌های سیاسی برآید. همچنین این مدل زبانی با کمک سه فرانقش تجربی، بینافردی و متنی می‌تواند سخنان هر دو رئیس‏جمهور را تحلیل و براساس عناصر موجود در هر یک از فرانقش‏ها از قبیل کاربرد ضمیر، زمان، افعال وجهی، فرایندها و آغازگرهای به‏کاررفته در هر دو متن، ایدئولوژی نهفته در پس هر یک را شناسایی و اهدافشان را مشخص کند.

analysis of the first speech of the former presidents of iran and the united states on iran nuclear deal from the point of view halliday’s systemic functional grammar

the present study was conducted with the aim of critically analyzing the first discourse of trump and rouhani on the joint comprehensive plan of action (jcpoa) program from the perspective of systemic functional grammar (halliday, 1985).  to this end, the first speech of the two presidents on the subject of the jcpoa were selected and transcribed for analyses. both qualitative and quantitative analyses including frequency and mann-whitney statistical tests were used for data analyses. findings revealed the hidden ideologies of the two previous presidents of the united states and iran, which were iranophobia and anti-americanism respectively. both were found to emphasize his positive self-presentation and other’s negative presentation. both intended to put each other into blame for the chaos in the region. rohani highlighted the national unity, the role of the revolutionary guard in the assistance of the oppressed people of the region, and iran’s role in the provision of peace and calm in the region, whereas trump referred to iran’s nuclear ambitions and the revolutionary guard’s role in the ignition of fire of unrest and chaos in the region. moreover, results showed that functional grammar could be used alone to critically analyze political discourses, and also with the help of three experiential, interpersonal and textual metafunctions, this language model can analyze the speeches of both presidents.  moreover, the ideologies behind each text could be identified and their purposes be disclosed based on the elements in each metafunction such as the use of pronouns, tenses, adverbs, processes and themes used in both texts.