آوردگاه فوتبال در تسخیر استعاره‏ها: قلمروهای مبدا استعاری در گفتمان رسانه‏ای فوتبال

جستار حاضر به واکاوی قلمروهای مبدا استعاری در گفتمان رسانه‏ای فوتبال می‏پردازد. برای این منظور، عنوان‏های خبری هشت روزنامۀ ورزشی فارسی‏زبان شامل هدف، خبر ورزشی، ایران ورزشی، ابرار ورزشی، گل، پیروزی، شوت و استقلال در یک بازۀ زمانی سه‏ماهه از اول شهریورماه تا پایان آبان‏ماه 1398 استخراج شده و در چارچوب نظریۀ استعارۀ مفهومی (لیکاف، 1993؛ لیکاف و جانسون، 1980، 1999) و نیز برپایۀ دیدگاه‏های کووچش دربارۀ قلمروهای مبدا استعاری (کووچش، 2010) مورد بررسی قرار گرفته‏اند. یافته‏های پژوهش نشان می‏دهد که مهمترین قلمروهای مفهومی مبدا عبارتند از: جنگ، مسیر، متافیزیک، پدیده‏های طبیعی، حیوانات، ماشین، بازی و ورزش، ساختمان، سلامت و بیماری، هنر، نور و تاریکی، مدرسه، قدرت و سیاست، آشپزی و خوراک، دریا و فعالیت‏های دریایی، گیاهان. در کل، استعاره‏ها در عنوان‏های خبری فوتبال دارای سه کارکرد عمده‏اند: الف) جلب توجه مخاطب و ترغیب او به مطالعه و پیگیری خبر؛ ب) تسهیل بیان مفاهیم و موضوعات پیچیده و انتزاعی فوتبال به شیوه‏ای هنرمندانه و جذاب؛ ج) کمک به درک این مفاهیم از سوی مخاطب. این کارکردها در نهایت موجب تسهیل و تحکیم ارتباط میان رسانه و مخاطب می‏شوند که تاییدی است بر دیدگاه کووچش (2014) مبنی بر اینکه استعاره علاوه بر کارکرد شناختی، کارکرد ارتباطی مهمی نیز در گفتمان دارد.

the football field conquered by metaphors:metaphorical source domains in football media discourse

the present study explores the metaphorical source domains in football media discourse. to this end, the news headlines for eight iranian sport newspapers including hadaf, khabar varzeshi, iran varzeshi, abrar varzeshi, gol, pirouzi, shoot and esteghlal were selected in a three-month period from september 2009 to the end of november 2010. the data were analyzed by conceptual metaphor framework (lakoff, 1993; lakoff    johnson, 1980, 1999), and examined based on kövecses’s view on metaphorical origin (kuchsh, 2010). the results show that the most important sources of metaphorical domains are war, path, metaphysics, natural phenomena, animals, machines, games and sports, buildings, health and disease, art, light and darkness, school, power and politics, cooking and food, sea and marine activities, and plants. in general, metaphors in football news headlines have three major functions: a) getting the attention of the audience and encouraging them to read and follow it; b) facilitating the expression of complex and abstract concepts of football in an artistic and engaging manner by the media; c) helping the audience understand these concepts. these functions ultimately facilitate and reinforce the relationship between the media and the audience, and confirm kövecses’s (2014) view that in addition to its cognitive function, metaphor has an important communicative role in discourse.