ادراک فارسی ‏زبانان از برخی گونه‏های غیرمعیار زبان فارسی از منظر گویش‏ شناسی ادراکی

پژوهش حاضر با هدف بررسی نگرش فارسی‌ زبانان ساکن کرج به گونه‏های غیرمعیار زبان فارسی، با سنجش توانایی تشخیص گونه‌های محلی زبان فارسی شامل آبادانی، افغانی، شیرازی، کرمانی و یزدی، از منظر گویش‌ شناسی ادراکی انجام شده است. اهمیت چنین پژوهشی در نقش آگاهی از نگرش گویشوران به تنوع‏های زبانی در موفقیت برنامه‏ریزی زبان است. متغیرهای ثابت پژوهش سن، جنسیت و تک‏زبانه یا دوزبانه بودن آزمودنی‌ها هستند. ابزار گردآوری داده‌ها پرسش‌نامه‌ای محقق‏ساخته است که اطلاعات فردی، تشخیص گونۀ زبانی و نگرش‌ زبانی را دربردارد. نمونۀ مورد بررسی شامل 218 دانشجوی 18 تا 50 سال ساکن کرج است. نمونه‏گیری از دانشگاه‏های در دسترس به روش تصادفی از میان دانشجویانی انجام شد که که زبان فارسی معیار، زبان ارتباطی اصلی آنان بود. یافته‏ها نشان می‌دهد آزمودنی‏ها در تشخیص گونۀ یزدی موفق‏تر بوده‏اند. آزمودنی‏ها در توصیف گونه‌های زبانی مختلف از صفات مثبت و منفی متفاوتی استفاده کرده‏اند و درصد صفات منفی مربوط به گونۀ افغانی بیشتر از سایر گونه‌ها است. کمترین درصد مولفه‌های نگرشی مانند صمیمیت، تحصیلات و تشخص به گونه‌های افغانی و کرمانی مربوط است. متغیرهای اجتماعی سن و جنسیت بر نگرش فارسی‏زبانان دربارۀ گونه‌های مورد بررسی تاثیر معناداری دارند.

persian speakers’ perception of non- standard persian varieties from a perceptual dialectology perspective

this research aims at studying the attitudes of persian speakers of karaj to non - standard varieties of persian by measuring both their success in identifying five regional varieties of persian including abadani, afghani, shirazi, kermani and yazdi and analyzing their positive or negative attitudes towards them. learning about the attitudes of members of a language community towards linguistic diversity is a key factor in the success of language planning. the independent variables are age, sex and bilinguality. the research tool is a researcher-made questionnaire which comprises personal information, accent identification and language attitudes. the informants are 218 students in the age- rang of 18 to 50 whose main language of communication was persian. in the selection of universities, the convenience sampling and in the selection of the informants random sampling has been used. the results showed that the informants were more successful in identifying yazdi variety. the informants used positive and negative traits to describe the varieties and the percentage of negative traits was higher for afghani variety. the lowest percentage of attitude components is related to afghani and kermani varieties. age and sex variables had a significant effect on persian speakers’ attitude towards the varieties under study.