تحلیل میزان آشنایی و کاربرد واژگان گویش کرمانی در دو گروه سنی و جنسیتی از گویشوران بومی

گردآوری و حفظ گویش‏ها امری ضروری است که متاسفانه با بی‏توجهی و سهل‏انگاری، شاهد نابودی گویش‏ها در مناطق زیادی از ایران هستیم. پژوهش حاضر مطالعه‏ای در حوزۀ زبان‏شناسی اجتماعی است که در آن میزان «آشنایی» و «کاربرد» واژگان گویش کرمانی در دو گروه سنی و جنسیتی از گویشوران بومی شامل دانش‏آموزان 18 ساله و افراد 40 تا 50 ساله بررسی شده است. این پژوهش از نوع توصیفی-تحلیلی و پرسشنامه‏ای است که با روش خوداظهاری پر شده‏اند. داده‏های پرسشنامه ، 50 واژه از کلمات موجود در گویش کرمانی هستند. در این تحقیق تاثیر مولفه‏هایی همچون سن، جنسیت و میزان تحصیلات والدین در میزان «آشنایی» و «کاربرد» واژگان گویش کرمانی بررسی شده‏اند. پس از تجزیه و تحلیل داده‏ها مشاهده شد که تفاوت معنی‏داری در میزان «آشنایی» و «کاربرد» واژگان بین دانش‏آموزان 18 ساله و افراد 40 تا 50 ساله وجود دارد؛ از سوی دیگر، جنسیت بر میزان «آشنایی» با واژگان در دانش‏آموزان 18 ساله تاثیر نداشت؛ اما بر «کاربرد» واژگان در بین آنها اثر معنادار داشت. در افراد 40 تا 50 ساله جنسیت بر «آشنایی» و «کاربرد» واژگان اثر نداشت. رابطۀ بین تحصیلات والدین و «آشنایی» با واژگان معنادار بود؛ اما تنها میزان تحصیلات مادران بر «کاربرد» واژگان گویشی توسط جوانان تاثیر معنادار داشت.

analyzing the degree of familiarity and usage of kermani dialect words by two age and gender groups of native speakers

gathering and preserving dialects is essential; however, unfortunately, with carelessness and negligence, we are witnessing the destruction of dialects in many parts of iran. the present sociolinguistic research examined the degree of “familiarity” and “usage” of kermani dialect words in two different age groups of native speakers including students of 18 and adults of 40-50 years old. the study was a descriptive-analytical and self-assessment questionnaire-based research.  the questionnaire data were 50 words in the kermani dialect. the effect of variables such as age, gender and parents’ level of education on the degree of “familiarity” and “usage” of kermani words were measured. the results showed that there was a significant difference between the two groups in the familiarity and usage of native words. on the other hand, gender did not have a significant effect on the familiarity of words by 18 years old students, whereas its effect was significant on the usage of words. in the other group, the effect of gender was not statistically significant on the familiarity and usage of words. parents’ level of education had significant effect on the familiarity of words; however, only mothers’ level of education had significant effect on the usage of words by the youth.