بررسی فرآیند مجابی در روایت‌ها‌ی عامیانۀ آذربایجانی بر اساس الگوی نشانه-معناشناسی گفتمان

فرآیند مجاب‏سازی از زیرشاخه‏های بسیار مهم و باز در حوزه نشانه‏معناشناسی گفتمان است. مقاله‏ی حاضر می‏کوشد با رویکرد نشانه-معناشناختی و با استفاده از روش استقرایی به مسئله‏ی اصلی این پژوهش که بررسی نوع، میزان و بسامد استفاده از عوامل مجاب‏سازی در گفتمان روایی روایت‏های عامیانه‏ی آذربایجان است، بپردازد. روایت‏های منتخب این مقاله شامل روایت‏های ماهی‏سیاه کوچولو، کچل‏مم‏سیاه، کوراوغلو، 24 ساعت در خواب و بیداری و روایت یک هلو هزار هلو می‏شود. یافته‏ها بیانگر آن است که در این روایت‏ها عوامل مجاب‏سازیگوناگونی مثل استدلال، تدبیر، اعتمادسازی، تحذیر، وعده و نظایر آن، بسته به شرایط و مخاطب بکار رفته ‏است. مشخص گردید که از 145 فرآیند مجاب‏سازی و 24 نوع عامل مجاب‏سازی بررسی‏شده در پنج روایت عامیانه‏ی آذربایجانی، به ترتیب تحذیر، تهدید، تحریک، استدلال، وعده و رجزخوانی بالاترین بسامدها را داشته‏اند؛ به طوریکه در مجموع، حدود یک چهارم کل مجاب‏سازی‏ها از دو سبک تحذیر و تهدید بوده‏ است. اما میزان موفقیت همین دو عامل نیز در مجاب‏سازی به یک اندازه نبوده ‏است. این در حالی است که برخی از عوامل مجاب‏سازی مثل رشوه، ایجاد تردید، تعارف، چاپلوسی، نفرین، تاکید و مظلوم‏نمایی فقط در یک مورد مشاهده شدند. این نشان می‏دهد که به نوعی برحذر داشتن و ترساندن از عواقب کار، سبک غالب روایت‏های عامیانه آذربایجانی مورد بررسی است، هر چند که تنها در حدود 55 درصد موارد منجر به مجاب مخاطب شده‏اند. همچنین از میان روایت‏های منتحب، ماهی سیاه کوچولو بالاترین درصد عدم موفقیت در مجاب‏سازی را داشته است. زیرا کنش‏گر اصلی که ماهی است بسیار مصر بر رسیدن به خواسته‏ش است و هیچ‏کس نمی‏تواند او را مجاب به دست‏کشیدن از خواسته‏ش بکند. در حالیکه در دو داستان کوراوغلو و کچل‏مم‏سیاه که رابطه قدرت در میان است، مجاب‏سازی بالاترین حد موفقیت را داشته است.

the persuasive process analysis of azerbaijani folklore narratives based on discourse sign-semiotics pattern

persuasive process is an important and open topic in discourse sign-semiotics. the article tries to analyze type and frequency of persuasive factors in narrative discourses of azerbaijan folklore narratives based on sign-semioticsapproach and inductive method. the selected narratives are mahi siyahe koochooloo (the little red fish), kachal mam siyah (the bald mamsiah), koroghloo, 24 saat khab o bidari (24 hours of sleep and wake), and yek holoo hezar holoo (one peach, one thousand peaches) narratives. in these narratives persuasive factors like reasoning, planning, building trust, caution, promise, etc. are used considering the situation and the addressee. from 145 persuasive processes and 24 types of persuasive factors, caution, threat, incitement, reasoning, promise, and rodomontade have the highest frequencies. 1/4 of persuasive factors belong to caution and threat but the rate of success in these two factors is not the same. bribery, hesitation, compliment, flattery, curse, emphasis and playing to be oppressed were just in one case. the analysis showed that the exhort and frightening of doing outcomes is the dominant style in azerbaijan folklore narratives. there is the highest percentage of persuasion failure in mahi siyahe koochooloo narrative because of the insistence of the doer on the realization of his goal. there is the highest level of persuasion success in kachal mam siyah and koroghloo because of the power relationship.