بررسی اجتماعی- شناختی کتاب ششم آموزش زبان فارسی ویژه‌ غیرفارسی‏زبانان در جامعه‌‌المصطفی ‌‏العالمیه

پژوهش حاضر بنیادی و از نوع تحلیل محتواست و سعی دارد در چارچوب زبان‏شناسی اجتماعی- شناختی به بررسی برخی عناصر شناختی و اجتماعیِ متون موجود در آموزش زبان فارسی به فارسی (کتاب ششم) (مرکز آموزش زبان و معارف اسلامی، 1395) ویژه‌ غیرفارسی‏زبانان بپردازد که در دانشگاه جامعه‌‌‏‌المصطفی ‌‏العالمیه آموزش داده ‏می‏شود. واحد تحلیل ”جمله“ و داده‏ها به‏شیوه‌ اسنادی و تمام‌شماری استخراج شده است. به این منظور، از میان 1150 جمله‌ موجود در این کتاب، جملات حاوی طرح‏واره‏های تصوری پیشنهادی جانسون (1987)، 430 جمله استخراج شد. سپس، از این میان جملات حاوی متغیرهای اجتماعی (400 عدد) مشخص و چگونگی تعامل ‏طرح‏واره‏ها و متغیرهای اجتماعی و همگرایی و تلفیق آنها بازنمایی گردید. نتایج نشان دادند که طرح‏واره‏های تصوری «حرکت»، «نیرو»، «مجموعه» و «حجم» بیشترین درک استعاری را مفهوم‏سازی می‏کنند و طرح‏واره‏هایی چون «ارتباط»، «اتحاد» و «جذب» کمترین سهم را دارند. همچنین، متغیرهای اجتماعی «مذهب»، «قدرت»، «نزاکت»، «همبستگی» و «منزلت» بیشترین مشارکت را در ایجاد نظام‏های استعاری دارند. تاثیرپذیری محتوای کتاب از نوع مخاطب، هدف از یادگیری زبان فارسی و سبک و نگرش نویسندگان از دیگر دستاوردهای این پژوهش است.

socio-cognitive study of the sixth grade book of teaching persian to non-persian speakers at al-mustafa international university

this is a fundamental research whose method is content analysis. it attempted to examine some cognitive and social elements of the texts of teaching persian language in persian (6th book)(islamic language and education training center, 1395) for non-persian learners of al-mustafa international university in the framework of cognitive sociolinguistics. the unit of analysis was “sentence” and all of the texts were examined. to do this, all sentences containing image schemas were extracted from among the 1150 sentences existing in the book while availing from johnsons’ 1987 research. then, from among these (430) sentences, 400 ones containing social variables were extracted and analyzed. in these sentences, the image schemas of &movement&, &force&, &collection& and &content& made the most metaphorical conceptualization, and the image schemas of &link&, &merging& and &attraction& had the least frequency in the texts. besides, social variables of &religion&, &power&, &politeness&, &correlation& and &dignity& played a great role in creating metaphorical systems. moreover, the results indicated how the texts were influenced by the type of audience, the purpose of learning the persian language, and the writers’ style and attitude.