تحلیل گفتمان انتقادی بحران یمن در مطبوعات ایران و پاکستان برمبنای انگاره کنشگران اجتماعی: روزنامه همشهری و جنگ

جستار حاضر با هدف بررسی انتقادی دو روزنامه از ایران و پاکستان (روزنامه فارسی‏زبان همشهری و اردو‏زبان جنگ) و آشکار‏ساختن مواضع هیات تحریریه و ناشران این دو روزنامه به‏عنوان نمایندگان دو دیدگاه سیاسی متضاد نسبت به بحران یمن، نگاشته شده است. بدین‏منظور،88 خبر از روزنامۀ ایرانی همشهری و 88 خبر از روزنامه پاکستانی جنگ بصورت تصادقی انتخاب و با استفاده از مدل کنشگران اجتماعی ون‏لیوون (2008) بررسی شده است. نتایج نشان می‏دهد که همشهری، عربستان را بیشتر با مولفه‏های فعال‏سازی، ارزش‏دهی منفی و مکان‏مداری بازنمایی می‏کند تا با متجاوز و جنایتکار قلمداد‏کردنِ عربستان، آن را کنشگر فعالی که عامل جنگ و خونریزی است، نشان دهد. از سوی‏دیگر، یمن را بیشتر با مولفه‏های منفعل‏سازی، مجموعه‏ارجاعی و پیوندزدن بازنمایی می‏کند تا اتحاد و پیوند بین دولت و مردم یمن رانشان دهد؛ همچنین، اتحاد بین حکومت شیعی و مردم یمن را به‏صورت کنشگران منفعلی که مظلوم و موردِ حمله هستند و کشته‏ها و زخمی‏های زیادی داده‏اند بازنمایی می‏کند. روزنامه جنگ هر دو کنشگر عربستان و یمن (دولت مورد حمایت عربستان) را بیشتر با مولفه‏های فعال‏سازی، مکان‏مداری و مجموعه‏ارجاعی و حوثی‏ها (شیعیان) را بیشتر با مولفه ارزش‏دهی منفی تحت عنوان شورشی و پیکارجو بازنمایی می‏کند. همچنین، به‏منظور پنهان‏سازی جانبداری آشکار از اقدامات عربستان، آن را مکرراً با مولفه ابزارمداری و مکان‏مداری بازنمایی می‏کند تا بدین‏وسیله از آن سلب مسئولیت شود.

Critical Discourse Analysis of Yemeni Crisis in the Iranian and Pakistani Press on the Basis of a Model of Social Actors: Hamshahri and Jhang Newspapers in Focus

The present study aimed at critically analyzing two newspapers published in Iran and Pakistan and unraveling the views of the editorial boards of a Persian language newspaper and an Urdu language newspaper as a representative of two opposing political views in Saudi Arabia’s stance toward Yemen. For this purpose, 88 news articles in each corpus reporting the Yemeni crisis were randomly selected and analyzed based on Van Leeuwen’s (2008) model of social actors. The results showed that Hamshahri represents Saudi Arabia more with activation, negative appraisement and spatialization features to represent Saudia Arabi as an aggressive and criminal who plays an active role in making war and murder. On the other hand, Yemen is more represented with subjection, aggregation and association features to emphasize its unity and alliance between Yemen government and the Yemeni people. Also, it represents a unity between Shiite government and Yemen people as passive actors who are oppressed and attacked with many deaths and injuries. Jhang represents both Saudi Arabia and Yemen more with activation, spatialization and aggregation features, and the Houthis with the negative appraisement as rebels and warmongers. Also, Jhang represents Saudi Arabia repeatedly with instrumentalization and spatialization features in order to support Saudi Arabia by reducing its role and its responsibilities in the crisis.