بررسی بازنمایی جنسیت‏‌گرایی در ساخت‏‌واژۀ زبان فارسی: رویکردی پیکره‏‌بنیاد

جنسیت‏گرایی زبانی از گفتمان‏های مطرح در زبان‏شناسی است. درزبان جنسیت‏گرا، با استفاده از انتخاب‏های زبانی، سوگیری و گرایش به یک جنسیت دیده می‏شود. این مهم در آثار غیرایرانی با ابزارهای پیکره‏ای به‏طور گسترده مطالعه شده‏است اما در زبان فارسی کاری پیکره‏بنیاد در این زمینه انجام نگرفته است. در اثر حاضر جنسیت‏گرایی زبانی در ساخت‏واژۀ زبان فارسی براساس نظریۀ بیکر (2006، 2010 و 2017) به‏صورت پیکره‏بنیاد در نسخۀ دو پیکرۀ همشهری بررسی شده‏است. بدین منظور واژگان حاوی تکواژ مرد و زن به‏عنوان نمایندگان جنسیت مذکر و مونث با ابزارهای پیکره‏ای فراوانی و واژه‏نمایی در نرم‏افزار اَنت‏کانک بررسی شده‏اند. داده‏ها پس از ویرایش، ارزش‏گذار‏ی معنایی شده و با آزمون‏های آماری موردمطالعه قرار گرفته‏اند. درنهایت اطلاعات حاصل از پیکره شواهدی از وجود جنسیت‏گرایی در بخش ساخت‏واژۀ زبان فارسی نوشتاری معاصر را نشان می‏دهد؛ به نظر می‏رسد در زبان فارسی تمایل به ساخت واژه از تکواژ مرد نسبت به تکواژ زن بیشتر است و در هنگام ساخت واژگان، خصیصه‏های مثبت با تکواژ مرد و خصیصه‏های منفی با تکواژ زن بازنمایی می‏شود. این اثر با مشخص نمودن تظاهر هر جنسیت در زبان فارسی به‏نوبۀخود می‏تواند گوشه‏ای از دیدگاه جامعۀ ایرانی را به هر جنسیت نمایان سازد و از این آسیب اجتماعی جلوگیری نماید.

The Study of Sexism Representation in Persian Word Formation: A Corpusbased Approach

Sexism in language is a wellknown discourse in linguistics. In sexist language, the choice of particular linguistic variations leads to gender bias in favor of one gender and against the other. Sexism has been widely researched through the corpusbased methods in international studies but it has not been investigated by analytical corpus processes in Iranian contexts. This study discusses sexism in Persian language word formation in Hamshahri Corpus version 2 based on Baker’s (2006, 2010, 2017) corpusbased approach. To this end, the words formed by the morphemes man and woman were selected as the representative words in each gender category and the frequency and concordance were explored using Antconc. The data were then examined by first assigning semantic values to the corpus and then running statistical tests. The results showed the existence of sexism in the word formation of the Contemporary Written Persian Language; it seems that the morpheme man is used more frequently than woman in forming words in Persian Language. Moreover, the findings showed that positive characters are represented by the morpheme man and negative characters are represented by the morpheme woman. This study can reveal parts of Iranian’s viewpoints of sexism in order to stop such a social problem.