تحلیل انتقادی‎ ساختاری مقالات حوزۀ تحلیل گفتمان انتقادی در زبان فارسی در پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (isc)

هدف مقالۀ حاضر، تحلیل انتقادی ‏ساختاری مقالات علمی‏ پژوهشی در حوزۀ تحلیل گفتمان انتقادی است تا تصویری از وضعیت پژوهش‎های انجام ‎شده در این حوزه و طرحی برای پژوهش‎های آتی ارائه شود. بدین منظور، مقالات چاپ شده در مجلات علمی پژوهشی حوزۀ علوم انسانی با استفاده از روش مرور ساختاری منابع تحلیل شد. در بهمن 1399 کلیدواژۀ «گفتمان انتقادی» در پایگاه آی‏اِس‏سی با قیدهای «تمامی اقلام»، «تا سال 1399»، «زبان فارسی»، «ژورنال‏های داخلی» و مقالات «علمی» جست‏وجو شد. با این قیدها، 451 مقاله استخراج شد و پس ارزبازبینی عنوان، کلیدواژه‏ها و چکیده و در برخی موارد خواندن متن مقالات، 295 مقالۀ مرتبط با «تحلیل گفتمان انتقادی» به‏عنوان داده‏های تحلیل و جامعۀ آماری پژوهش انتخاب‏شدند. یافته‎های پژوهش حاکی از آن است که بیشترین تحلیل‎ها مربوط به موضوع بازنمایی جنسیت، قدرت و ایدئولوژی در گفتمان‏های ادبی (100 مقاله)، مطبوعاتی (66 مقاله) بود و کمترین‎شان به بازنمایی ایدئولوژی، قدرت و جنسیت در رسانۀ برخط (5 مقاله)، تصاویر (6 مقاله)، گفتمان حقوقی (6 مقاله)، گفتمان ترجمه (7 مقاله)، و درنهایت گفتمان تبلیغات (7 مقاله) اختصاص داشت. نتایج پژوهش حاضر نشان می‏دهد که با توجه به گذشت بیش از دو دهه از طرح تحلیل انتقادی گفتمان در محافل دانشگاهی ایران، لزوم تاسیس مجله‏ای با موضوع خاصِ گفتمان احساس می‏شود؛ همکاری‏های بین‏المللی باید موردتوجه محققان این حوزه قرارگیرد. رویکردهای جدیدی مانند تحلیل چندوجهی و تحلیل‏های پیکره‏ای و روش‏شناسی متناسب با آن‏ها وارد تحلیل انتقادی گفتمان شود؛ گفتمان‏هایی مانند رسانۀ برخط، متون حقوقی و قانونی می‏تواند بیشتر موضوعِ تحلیل انتقادی قرار گیرد؛ و در نهایت، با توجه تحولات پیش‏آمده در روش‏های ارتباطی در جامعۀ امروز، روش‏های تحقیقی مانند پیکره‏ای، چندوجهی و روش‏های کمّی می‏تواند موجبات تدقیق یافته‏های تحلیل‏ها را فراهم آورد.

Critical-Structural Analysis of the Persian Critical Discourse Analysis (CDA) Articles in the Islamic World Science Citation Center (ISC)

The aim of the present research is the criticalstructural analysis of research articles in the area of Critical Discourse Analysis (CDA) so that a picture regarding the situation of the conducted research in the area and a framework for subsequent research can be presented. To do that, the articles published in scientific journals in the area of humanities were analyzed using the structural review of references method. In February 2020, the key word “Critical Discourse” was searched in the Islamic World Science Citation Center (ISC) website with these conditions: “all items”, “till 2020”, “Persian”, “Internal Journals”, and “scientific” articles. As a result of such conditions, 451 articles were extracted and after reviewing the titles, key words and abstracts, and in some cases, reading the texts of the articles, 295 articles related to “critical discourse analysis” were selected as the data for analysis and the statistical population of the research. The research findings suggest that most of the analyses were about the representation of gender, power and ideology in literary discourses (100 articles) and press discourses (66 articles) and the least were related to representation of gender, power and ideology in online media (5 articles), images (6 articles), legal discourse (6 articles), translation discourse (7 articles) and finally; advertising discourse (7 articles). The results of the present research show that considering the passage of two decades from raising critical discourse analysis as a subject in the Iranian academic circles, the necessity of establishment of a journal with the very focus of “discourse” is felt. International cooperation should be noticed by the researchers in this area. New perspectives like multisided approaches and corpus analyses and the corresponding methodologies should enter critical discourse analysis, discourses like the online media, legal and forensic texts can be dealt with in critical analysis and finally, concerning the developments occurred in communication methods in the present society, research methods like corpus, multisided, and quantitative can make accurate investigation of the analyses possible.