تحلیل موانع فراروی توسعة آموزش سواد رسانه‌ای در مدارس ایران از منظر سیاست‌گذاران، مجریان سواد رسانه‌ای و متخصصان رسانه

امروزه همه ما انسان‌ها در یک «جامعه رسانه‌ای شده» زندگی می‌کنیم. جایی که درآن تقریباً همه ابعاد حیات فردی، اجتماعی و فرهنگی ما تحت تاثیر رسانه و فناوری‌های ارتباطی قرار گرفته است. حضور فراگیر رسانه‌ها در تمام عرصه‌های حیات فردی واجتماعی ما موجب شده تا «آموزش سواد رسانه‌ای» به عنوان «رویکرد آموزش نوین در قرن 21اُم» مطرح شود. اما یکی از بحث‌های مهم در حوزه آموزش سواد رسانه‌ای، توسعه آن در نظام آموزشی است.این مقاله بر تحلیل مهم‌ترین موانع فراروی توسعه آموزش سواد رسانه‌ای در مدارس ایران متمرکز شده است. همچنین روش این پژوهش، کیفی است و با استفاده از تکنیک تحلیل نظریه داده بنیاد (گراندد تئوری) به واکاوی موانع موجود می‌پردازد. برای پاسخ به سوالات پژوهش نیز، از دو روش مطالعات کتابخانه‌ای و مصاحبه عمیق استفاده شده و با مطالعه‌ پژوهش‌های مختلف و انجام 20 مصاحبه با «سیاستگذاران و مولفان کتاب تفکر و سواد رسانه‌ای»، «مجریان و معلمان این درس» و «متخصصان حوزه رسانه»، داده‌های لازم گردآوری شده است. در این پژوهش برای کدگذاری داده‌ها از نرم‌افزار مکس‌کیودا (نسخه11) استفاده شد و داده‌ها براساس مدل پارادایمی کدگذاری محوری چارچوب‌بندی شدند.یافته‌ها نشان می‌دهند که عمده‌ترین موانع فراروی توسعه سواد رسانه‌ای ناشی از «عدم وجود متولی برای آموزش سواد رسانه‌ای»، «سیاست‌گذاری و تصمیم‌سازی غیرروشمند در آموزش و پرورش»، «فقدان تعریف دقیق از هدف آموزش سواد رسانه‌ای» و «بدفهمی از مفهوم سواد رسانه‌ای» است.

Analysis of the Obstacles before the Development of Media Literacy Education in Iranian Schools according to Policy-makers, Media Literacy Executives and Media Specialists

Today, all of us humans live in a ‘mediadriven society’; a place in which almost all aspects of our individual, social and cultural life have been affected by media and communication technologies. The omnipresence of media in all areas of our individual and social life caused “media literacy education” to be “the new education paradigm in the 21st century”. But one of the important discussions in media literacy education is its development in the educational system. This article has concentrated on analysis of the most important obstacles before the development of media literacy education in Iranian schools. The method of conducting this research is qualitative and it explores the existing obstacles via the grounded theory. Also, in order to answer research questions, library study and indepth interview have been applied and by studying various interviews and conducting twenty interviews with the policymakers and writers of the book Media Thought and Literacy, executives and teachers of this course, and media experts, the necessary data were gathered. In this research, MAXQDA (version 11) was used to codify the data. The data were framed based on axial coding paradigmatic model. The findings show that major obstacles against media literacy education are due to “the absence of trustee to teach media literacy”, “unsystematic policy and decisionmaking in the education system”, “lack of precise definition of the goal of media literacy education” and “lack of correct understanding of media literacy”.