ارائۀ الگوی روزنامه‌نگاری شهروندی به منظور ارتقای حقوق شهروندی در ایران

روزنامه‌نگاری ﺷﻬﺮوﻧﺪی ﺑﻪ ﻧﻮعی از روزنامه‌نگاری اطلاق می‌شود ﻛﻪ اﻏﻠﺐ ﺗﻮﺳﻂ ﺷﻬﺮوﻧﺪانِ غیرحرفه‌ای و ﺑﻴﺮون از ﺳﺎزﻣﺎن رسانه‌ای رسانه‌های ﺟﺮﻳﺎن اصلی و رسمی ﺗﻮﻟﻴﺪ می‌شود، ﻫﺮﭼﻨﺪ اﻣﻜﺎن دارد حرفه‌ای‌ها ﻧﻴﺰ در تولید محتوا مشارکت کنند. هدف این پژوهش، طراحی و ارائۀ الگوی روزنامه‌‌نگاری ‌‌شهروندی به ‌‌منظور ارتقای حقوق شهروندی در ایران براساس نظریۀ داده‌بنیاد است. از این رو، داده‌های پژوهش از 25 نفر از صاحب‌نظران و خبرگان حوزۀ علوم ارتباطات و جامعه‌‌شناسانی که متخصص در حوزۀ روزنامه‌‌نگاری، رسانه و شبکه‌های اجتماعی بوده‌اند؛ با استفاده از مصاحبۀ نیمه‌ساختاریافته و به‌واسطۀ روش نمونه‌گیری هدفمند و نظری، انتخاب و گردآوری شده است. همچنین برای تحلیل داده‌های حاصل از مصاحبه‌ها از فرایند کدگذاری نظری به‌منظور احصای مفاهیم (مقولات پایه‌ای)، مقولات فرعی و مقولات اصلی استفاده شد. پس از اشباع نظری در مباحث کارشناسی مطرح‌شده، نتایج پژوهش پیش‌رو را به الگویی مطلوب و جدید که شامل14 مقولۀ اصلی، 49 مقولۀ فرعی و 609 مفهوم بود، سوق داد که مقابله با آسیب‌های فضای رسانه‌‌ای، شکسته شدن انحصارگرایی و گردش آزاد اطلاعات، عدم تمرکزگرایی و به رسمیت شناختن استقلال رسانه‌ها و ضرورت توجه به حقوق شهروندی شهروندان از جمله مقوله‌های اصلی این پژوهش‌اند.

Presenting a Citizen Journalism Pattern for Improving Citizenship Rights in Iran

Citizen Journalism refers to journalism often produced by unprofessional citizens out of the media organizations of the official and mainstream media; though professionals may also participate in the content preparation. The present research is aimed at designing a citizen journalism pattern for improving citizenship rights in Iran on the basis of grounded theory. Accordingly, the research data have been gathered and selected by interviewing 25 experts in social communication and sociologists specialized in journalism, media and social networks, through semistandard interview and using the purposive theoretical sampling method. Furthermore, in order to analyze the data resulted from the interviews, the theoretical coding process was used for enumerating concepts (basic categories), central and auxiliary data in accordance with Strauss and Corbin’s model. After theoretical saturation regarding the specialized discussions raised, the research results directed the research towards a new pattern consisting of 14 central categories, 49 auxiliary categories, and 609 concepts out of which: opposing media space harms, breaking of the monopoly, and free circulation of information, lack of centralization and recognizing the media independence and the necessity of paying attention to the civil right of the citizens are among the main categories of this research.