مطالعۀ «مولفه های ادبیات غنایی» و «نقش عاطفی زبان» در بافت متنی منظومۀ «گل و نوروز» خواجوی کرمانی

هر یک از انواع ادبی به اقتضای درون‌مایۀ خود شاخص‌های «صوری» و «محتوایی» خاصی را دارند که آن ها را از سایر انواع ادبی متمایز می‌سازد. خواجوی کرمانی از جمله شعرایی است که در ساختار منظومه های غنایی به جنبۀ حماسی و تعلیمی کلام نیز توجه داشته؛ اما شاخص ها و مولفه های «ادبیات غنایی» در این منظومه ها آشکارتر است. این پژوهش به روش توصیفی - تحلیلی درصدد پاسخگویی به این پرسش است که ساختار روایی منظومۀ «گل و نوروز» تا چه اندازه با مولفه های ادب غنایی از دیدگاه رویکردهای زبان‌شناختی و ادبی قابل انطباق است؟ یافته ها حاکی از آن است که در بافت متنی این منظومه «کارکرد شعری و ادبیِ» متن نشان از غلبۀ نقش «عاطفی زبان» بر نقش «ارجاعی» آن دارد. عوامل بسیاری در این منظومه قابل برشمردن هستند که در جهت تقویت «عنصر غنایی» متن مطرح شده اند و «بُعد روایی» آن را در وهلۀ بعد قرار داده اند. عواملی مانند «ترکیبات و تعبیرات غنایی» ، «توصیفات نرم و لطیف»، «فضای غم آلود و انزواطلبی» ، «کنشگری عاشق و معشوق» ، «نداشتن ارجاع برون متنی پیچیده» ، «ساختار نحوی ساده جملات» ، «تک گویی های درونی شخصیت اصلی» ، «کاربرد متعدد عناصر بیانی از جمله استعاره و تشبیه» ، «توصیف صحنه های رزم و بزم» مهم ترین نمودهای تبلور این نقش در منظومۀ «گل و نوروز» هستند. علاوه بر این نوع پردازش شخصیت ها مانند شخصیت «قهرمان» ، «شرور» ، «یاریگر» ، «شاهزاده خانم» ، «خیرخواه و ناصح» و درون مایۀ روایت مانند «خواب دیدن»، «سفر»، «وجود موانع بسیار در مسیر وصال» ، «درگیری با اژدها و ...»، نیز با هدف تقویت عنصر غنایی متن به کار رفته اند.

the study of features of lyrical literature and emotional role of language in the textual context of gol va nowruz (flowers and noweuz) collection by khajavi kermani

each literary convention has some thematic as well as stylistic features that differentiates it from other conventions. khajavi kermani is one of the poet who pays particular attention to the epic as well as didactic aspects in his lyric poems. this descriptive-analytical study seeks to answer the question to what extent the narrative structure of khaji kermani’s poem flowers and nowruz is compatible with the components of lyrical literature from the point of view of linguistic and literary approaches? findings indicate that in the textual context of this system, the poetic and literary function of the text shows the dominance of the role of emotional language over its referential role. there are many factors that can be enumerated in this collection that have been proposed in order to strengthen the lyrical element of the text and have put its narrative dimension in the next place. factors such as lyrical compositions and interpretations, soft and delicate descriptions, sad and isolationist atmosphere, loving and beloved action, lack of complex extra-textual reference, simple syntactic structure of sentences, and fragment the main expressions of the main character,multiple uses of expressive elements such as metaphor and simile,description of battle scenes and feasts are the most important manifestations of the crystallization of this role in the poem flower and nowruz. in addition to this type of processing of characters such as hero, villain, helper, princess, benevolent and advisor and the theme of the narrative such as dreaming, journey, existence of obstacles in the path of carpentry, conflict with the dragon, etc., have also been used with the aim of strengthening the lyrical element of the text.