|
|
|
|
بررسی تحلیلی مباحث و اصطلاحات طبّ سنتی در مثنوی «منّ و سلوی» اثر نعمت خان عالی شیرازی
|
|
|
|
|
|
|
|
نویسنده
|
محسنی وادقانی مجید ,خاتمی احمد ,مرادی رستا ابوالفضل
|
|
منبع
|
تفسير و تحليل متون زبان و ادبيات فارسي (دهخدا) - 1401 - دوره : 14 - شماره : 52 - صفحه:50 -69
|
|
چکیده
|
مثنوی «منّ و سلوی» یا «سخنِ عالی»، منظومه ای اخلاقی و عرفانی، تعلیمی و اجتماعی از آثارِ نعمت خان «عالیِ شیرازی» نویسنده، شاعر و پزشک ایرانی تبار شیعی قرن 11و12 ﻫ ق است. «عالی» در هند می زیسته و در دربار اورنگ زیب و بهادرشاه دارای منزلتی بوده است. او به عنوان پزشک به دربار اورنگ زیب راه یافت و به نویسندگی و شعر روی آورد و از جانب اورنگ زیب و بهادرشاه به عناوین «نعمت خان» و «مقرب خان» و «دانشمندخان» مفتخر گردید. مثنوی «منّ و سلوی» مجموعه ای است از حکایات، با موضوعات اخلاقی، عرفانی و اجتماعی. «عالی» در بخش هایی از این مثنوی به طرح مباحث پزشکی اعم از نام بیماری ها، حالات بیمار، شیوه های درمان، داروها و برخی گیاهان دارویی و اخلاق پزشکی پرداخته است، که این مباحث تاکنون پنهان و مغفول مانده و به آن توجهی نشده است. در پایان این پژوهش به این نتایج مهم دست می یابیم که اولاً «عالی» برغم اینکه در تذکره ها به عنوان شاعر و نویسنده معرفی شده، از پزشکان حاذق دربار بوده و سعی داشته است با طرح مباحث پزشکی در خلال حکایات به معرفی برخی بیماری ها و داروها و گیاهان دارویی بپردازد. ثانیاً شیوۀ او در آگاهی بخشی و آموزش عمومی پزشکی و اخلاق پزشکی قابل توجه و بسیار کمیاب بوده و از نظر سبکی نیز حائز اهمیت است. ثالثاً این مثنوی می تواند در مطالعات و تحقیقات طب سنتی و روابط علمی ایران و هند مورد استفاده و بهره برداری قرار گیرد. در این پژوهش از روش کتابخانه ای استفاده شده و با بهره گیری از سایر کتب مرتبط به تحلیل موضوع اشاره شده در متن مورد نظر می پردازد.
|
|
کلیدواژه
|
منّ و سلوی، سخن عالی، عالی شیرازی، نعمت خان، طبّ سنتی
|
|
آدرس
|
دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب, گروه زبان و ادبیات فارسی, ایران, دانشگاه شهید بهشتی, ایران, دانشگاه فرهنگیان قم, ایران
|
|
پست الکترونیکی
|
abolfazlmoradi2@gmail.com
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Analytical study of the topics and terms of traditional medicine in Masnavi Man and Salvi by Nemat Khan Aali Shirazi
|
|
|
|
|
Authors
|
Mohseni Vadeghani Majid ,Khatami Ahmad ,Moradi rasta Abolfazl
|
|
Abstract
|
&Manno Salva Masnavi& or &Sokhane Aali& is a moral, mystical, martingale and social book of poems that is one of &Nemat Khan Aali Shirazi& ’s books. He was an Iranian poet and medical doctor who was living at 11th and 12th century AH. “Aali” was living in India and he was a worthy person in &Orang Zib& and the king &Bahador& ’s palace. He went to Orang Zib’s palace as a doctor and started writing and rhyming and gloried as “Nemat Khan”, “Mogharab Khan” and “Daneshmand Khan” by Orang Zib and King Bahador. Manno Salva Masnavi is a collection of mystical, moral and social stories. &Aali& has written some medical contents in this book, such as the names of diseases, the patients’ symptoms, the ways of treatments, drugs, medicinal plants and ethics in medicine. Some of these subjects have been ignored until now. At the end of this project, the results indicates that, at first “Awli” was one of the proficient doctor of court despite he was introduced as a poet in the biographies. He was trying to introduce the illnesses, drugs and pharmaceutical plants with explanation of medical subjects in his stories. Second, his manner in advising, general medicine training and medical morality is considerable. Third, this mathnawi can be used in the traditional medicine researches and iran and india scientific relationships. In this article I used library method and analyzed this subject with other related books.
|
|
Keywords
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|