تحلیل تطبیقی آراء سیاسی ابوالحسن ماوردی و نوشته‌های جوینی در تاریخ جهانگشا

ابوالحسن ماوردی یکی از نظریه‌پردازان سیاسی قرن پنجم است که نقش مهمّی در تنظیم مبانی قدرت سیاسی دولت اسلامی داشته است. اندیشه‌های سیاسی سیاستگذاران مسلمان در گذر زمان به متون تاریخی نیز راه یافته است. نویسندگان در این پژوهش کوشیده‌اند به روش توصیفی  تحلیلی وجوه مشابهت آراء سیاسی ماوردی در باب بایسته‌های حکومت و وظایف زمامداران در کتاب الاحکام السلطانیه و الولایات الدینیه را با تاریخ جهانگشا بررسی نمایند. یافته‌های پژوهش  نشان می‌دهد مولّفه‌های اصلی آراء سیاسی مشترک در دو کتاب «الاحکام‌السلطانیه و الولایات الدینیه» و «تاریخ جهانگشای جوینی» در شش محور اصلی حاکمیت، وظایف امام و فرمانروا، برکناری امام و حاکم، فرمانروایان استیلا، سرکوبی مخالفان، دیوانسالاری و نهادهای دولتی قابل بررسی است. در نوشته‌های هر دو نویسنده دستیابی به قدرت و دوام حکومت  برای زمامدار  به خواست و تایید الهی است. سه وظیفه‌ اصلی حاکم دین‌پناهی، جهاد و عدالت است. خلیفه و سلطان، در واجب‌الاطاعه بودن، حقوق و وظایف برابرند و سرکوبی دشمنان سیاسی به جهاد تعبیر می‌شود و کارگزاران و نهادهای دولتی کارآمد بر دوام دولت می‌افزایند.

Comparative analysis of Abolhassan Mawardi’s political views and Joveyni’s writings in the Tarikh-i Jahangosha

Abolhassan Mawardi is a fifthcentury political theorist who played an important role in shaping the foundations of the Islamic State’s political power. The political ideas of Muslim policymakers have also found their way into historical texts over time. In this study, the authors have tried to examine in a descriptiveanalytical way the similarities between the political views of Mawardi on the requirements of government and the duties of rulers in the book Alahkam alsoltaniyya wa alwelayate aldiniyya and the religious provinces in the Tarikhi Jahangosha. Findings show that the main components of common political views in the two books &AlAhkam AlSultaniyya wa alwelayate aldiniyya& and &Tarikhi Jahangoshaye Joveyni& in six main areas of rule, duties of Imam and ruler, removal of Imam and ruler, rulers of domination, suppression of opposition, bureaucracy and nine can be checked. In the writings of both authors, the attainment of power and the permanence of government for the ruler is a matter of divine will and approval. The three main duties of the ruler are to help religion, jihad and justice.The caliph and the sultan, in obedience, have equal rights and duties, and the suppression of political enemies is interpreted as jihad, and efficient government agents and institutions increase the longevity of the state.