تحلیل سبکی داستان شیخ صنعان، براساس رویکرد نقش گرا

یکی از دیدگاه های شاخص در علم زبان شناسی، نگرش سیستمی نقش گرا است که در آن زبان، ابزاری اجتماعی برای انتقال معناست. هلیدی، برجسته ترین نظریه پرداز رویکرد نقش گراست. او، در مورد نقش، دو مفهوم نقش های دستوری و زبانی را برای تحلیل یک بند درنظر می گیرد که دارای سه لایۀ معنایی مجزّا (اندیشگانی، متنی و بینافردی)، اما مرتبط است که آن ها را فرانقش نامیده است که با استفاده از آن می توان، متون ادبی مختلف از جمله؛ منطق الطیر را مورد تحلیل قرار داد. از میان داستان های مختلف منطق الطیر، داستان شیخ صنعان، مورد بررسی قرار گرفته است. این پژوهش، با روش توصیفی تحلیلی ﻣﺴﺄله انواع فرایندها، انسجام ساختاری، غیر ساختاری و کارکرد بینافردی را در داستان شیخ صنعان مورد بررسی قرار داده است. نتایج تحقیق بیانگر آن است که در فرانقش اندیشگانی، فرایند مادی، بیش از دیگر فرایندها در داستان به کار رفته است که مبیّن کنش های عینی و محسوس به کار رفته در داستان است. در فرانقش متنیساختاری، آغازگر ساده، بسامد بیشتری نسبت به آغازگرهای مرکب دارد و نیز، اغلب بندها، دارای آغازگر بی نشان هستند. در انسجام دستوری، ادات ربط، در انسجام واژگانیبازآیی، مولّفۀ تکرار و در انسجام واژگانی باهم آیی،  با هم آیی متداعی بیشترین بسامد را در این داستان دارا هستند. در فرانقش بینافردی، وجه خبری، بسامد بیشتری نسبت به دیگر انواع وجه دارد و نیز اغلب بندها، دارای قطبیّت مثبت هستند.

Stylistic Analysis Sheikh San’an’s story based on functional approach

One of the viewpoint in linguistic science is systematic functional viewpoint, in which Language is a social tool for meaning transferring. Halliday is the greatest theorists in functional approach. About a role, he considers grammatical and linguistic concepts for analyzing a clause, which has three separate semantic layers (ideational, textural and interpersonal metafunctions) but connected to each other which is named metafunction analyzing different literary text like MantiqutTayr. Among all the MantiqutTayr’s stories, the story of Sheikh San’an is analyzed. This study with using descriptive analysis method has analyzed the problem of different processes, structural and nonstructural cohesion and interpersonal metafunction in Sheikh San’an’s story. The result of this research stipulates that material process is used more than other processes in ideational metafunction, which indicates the objective and tangible actions used in this story. In textural structure metafunction, simple theme has a higher frequency than multiple theme and most clauses have embedded theme reiterated. Conjunctions in grammar cohesion, repetition element in reiterated lexicon cohesionassociational in collocation lexicon cohesion have the highest frequency in this story. In textual metafunction, declarative mood has a higher frequency than the other moods and most clauses have positive polarity.