بررسی آیرونی نمایشی/ تقدیر در داستان «پادشاه و کنیزک» در دفتر اوّل مثنوی مولانا

با وجود اینکه آیرونی در ادبیّات  منظوم ایران، نمونه‌های فراوانی دارد، در حوزۀ نقد، کمتر به آن توجّه شده است. آیرونی، نوعی شیوۀ بیان است که تقریباً معادل اصطلاحات ادبی رایج همچون تجاهل‌العارف، طنز‌آمیز، مجاز به‌علاقۀ تضاد، طعنه، استهزا و ایهام به‌کار می‌رود. آیرونی یک آرایۀ ادبی و نوع خاصی از بیان دو پهلو است که با ابهام و ایهام، متفاوت است. به بیانی دیگر، نوعی دوگانگی بیانی خلاف انتظار یا نوعی استنباط خلاف مقصود گوینده است که با‌عنوان آیرونی از قرن هجدهم به‌ بعد، در ادبیّات  اروپا رایج شده است. ریشۀ لغوی آن، به زمان سقراط و یونان باستان بر می‌گردد. امّا این شیوۀ سخن گفتن، همواره با زبان همراه بوده است؛ چنان که در بسیاری از آثار ادبی کلاسیک، نمونه‌هایی از آن را می‌توان یافت از جمله مثنوی مولانا.‌ در این جستار برآنیم تا با ارائۀ تعاریف موجود از آیرونی و انواع آن، به مبحث آیرونی تقلید در داستان کنیزک مولانا بپردازیم و زوایای پنهان آن را واکاوی نماییم و ضمن تبیین مفهوم آیرونی در شعر و بیان تمایز میان این صنعت با ابهام و کنایه و دیگر گونه‌های دو پهلو، به نوعی مرزبندی میان آیرونی و سایر صنایع ادبی دست یابیم و مظاهر و نمود آیرونی تقلید را در داستان «پادشاه و کنیزک» از مولانا بررسی کنیم.

A Survey of Irony’s Drama / Cum in The Story of The King and the Kinezak in the First Book of Molana’s Masnavi

Despite the fact that Irony has many examples in Iranian poetic literature, he has paid less attention to critique. Irony is a form of expression that is roughly equivalent to commonly used literary terms such as anthropomorphic, humorous, permissive, contradictory, sarcastic, mockery, and inspirational. Ironi is a literary arena and a special type of doubleedged expression that is different from ambiguity. In other words, a kind of duplication is a counterinference or a kind of inferiority contrary to the purpose of the speaker, which has become popular in European literature since the eighteenth century. Its lexical root dates back to the time of Socrates and ancient Greece. But this way of speaking has always been associated with language, as in many classical literary works, examples can be found, including Rumi’s Masnavi. In this essay, we try to present the existing definitions of Irweni and its variants to the subject of Irony imitation in the story of the criminals of Maulana and to examine its hidden angles, while explaining the concept of Irene in poetry and expressing the distinction between this industry with ambiguity and indecision and other forms Two sides, in the form of a borderline between Irony and other literary industries, we will examine the manifestations of Irrowi’s imitation in the story of &King and Kinnish& from Rumi.