تحلیل نقش های زبانی در اسطورۀ زال بر اساس نظریۀ ارتباطی یاکوبسن

فردوسی در بهین‌نامۀ باستان، در پیکرۀ  داستان‌های مدون از اسطوره‌ها سخن رانده است. در بسیاری موارد، رمز و تمثیل نیز چشم‌نوازانه در مفهوم اساطیری گنجانده شده است. داستان زال از پررمز و رازترین آنهاست که بیانی متفاوت برای ابلاغ پند و پیام‌های فرهنگی دارد. این پژوهش، ضمن تحلیل نقش‌های زبانی و عناصر ارتباطی، یعنی زبان، پیام، مخاطب و فرستنده، بر اساس الگوی ارتباط کلامی یاکوبسن، به بازکاوی رمزها و نمادها می‌پردازد. بر این اساس، تمرکز بر نقش فرازبانی است. میزان تاثیر نقش‌های زبانی بر خوانندگان و بسامد هر کدام از آنها، شناسایی رمزها و تمثیل‌های گنجانده شده در داستان زال، درک و دریافت مفاهیم انتزاعی که به صورت غیرمستقیم بیان شده است، از اهداف پژوهش است. نتایج بررسی نشان می دهد نقش های زبانی، ابزاری کارآمد برای درک معانی ثانویه و تاویل زبان نمادین اسطوره است و نیز، معیاری برای طبقه بندی آثار تمثیلی و نمادین در بستر حماسه به شمار می رود. همچنین، شیوۀ  مناسب برای پی بردن به میزان تاثیرگذاری پیام های رمزی، ترغیبی و ... بر خوانندگان. در پایان باید اذعان داشت زیبایی شناسی داستان های حماسی و اسطوره ای در سایۀ  نظریۀ  مذکور بیش از پیش هویدا می شود.

Analysis of linguistic roles in the Zal myth based on Jakobson’s theory of communication

Ferdowsi, in his work, has spoken in the corpus of narrated stories of myths. In many cases, cipher and allegory are included in the mythological concept. The story of Zal is one of the most perverse of them, which has a different expression for the narrative of cultural adventures and messages. This research, while analyzing the linguistic and communicative elements of language, message, audience and sender, is based on the verbal communication pattern of Kaboson, to reexamine the codes and symbols. Accordingly, the focus is on the role of phrasalism. The extent of the effect of linguistic roles on readers and the frequency of each of them, identification, ciphers and parables included in the Zal story, the understanding and reception of implicit abstract concepts, which are implicitly expressed, are the objectives of the research. The results of the study show that language roles are an effective tool for understanding secondaray meanings and interpreting the symbolic language of myth and is also a criterion for classifying allegorical and symbolic works in the epic context. Also, a good way to find out the extent to which cryptographic, inclusive messages are addressed to readers. In the end, it must be acknowledged that the aesthetics of epic and mythical stories are more and more evident in the light of this theory.