درنگی بر مهم‌ترین خصیصه‌های سبکی غزلیات فیض کاشانی

یکی از حوزه‌های بسیار فعال ادب پارسی، شاخه ادب عرفانی است که پیشینه بسیار استواری دارد و بخش گسترده‌ای از ادبیات ما را به خود اختصاص داده است. برای بررسی سیر تحوّل تصوف و عرفان و وضعیت آن در دوره‌ها و جاهای گوناگون نیاز است که آثار خلق شده در این حوزه بررسی و تحلیل شوند. ملا محسن فیض کاشانی از شخصیت‌های برجسته و تاثیرگذار عصر صفویه است که بیش از 200 اثر را بدو نسبت داده‌اند. از این حکیم و عارف برجسته، دیوان شعری به یادگار مانده است که حدود دوازده هزار بیت را در بر دارد. در این مقاله قصد بر آن است که غزلیات فیض از دیدگاه سبک‌شناختی مورد مطالعه قرار گیرد. بدین منظور غزلیات فیض در سه محور لفظی، معنایی و ادبی به صورت جداگانه بررسی خواهد شد. نکته قابل تامّل این است که در غزلیات این شاعر برخی ویژگی‌های لفظی و ساختاری خاص وجود دارد که می‌توان از آن‌ها به عنوان ویژگی‌های سبکی این شاعر یاد کرد و در متن مقاله به تفصیل درباره آن‌ها سخن به میان خواهد آمد. لازم به ذکر است که مقاله پیش رو با ابزار کتابخانه ای و سند پژوهی در سه قلمرو زبانی، ادبی و فکری بر روی غزلیات فیض صورت پذیرفته است.

An Introduction to the Most Important Stylistic Features of Fayz Kashani’s Sonnets

One of the most remarkable fields of Persian literature is mystical literature which has a very strong background and comprises a large part of our literature. An analytical study of the works in the fields of Sufism and Mysticism is required in order to understand their status in different eras and places as well as the stages of their evolution.Molla Mohsen Fayz Kashani is a very prominent and influential poet of the Safavid era, to whom, more than 200 works of poetry are attributed. This great scholar and mystic has a book of poetry containing around twelve thousand verses.The aim of this paper is to study Kashani’s sonnets from a stylistic point of view. For this purpose, the final five hundred sonnets of Kashani’s book of sonnets will be examined separately from textual, semantic and literary aspects.It is worth pointing out that there are some rhetorical and structural features in this poet’s sonnets which can be described as Kashani’s stylistic features, and will be discussed in detail in this article.