بررسی تطبیقی داستان غنایی یوسف و زلیخای جامی (خاتم الشعرا) و عندلیب (شاعر ترکمن)

بررسی تاثیر متقابل ادبیات ملل در حیطۀ ادبیات تطبیقی قرار دارد و کنکاش در این زمینه، اعتلا و غنای زبان و ادبیات ملی و تفاهم و دوستی ملت ها را در پی خواهدداشت. تاثیر زبان، فرهنگ و تمدن ایرانی بر زبان و ادبیات بومی یکی از موضوعات پژوهش در ادبیات تطبیقی است. یوسف و زلیخا داستانی قرآنی است که بازتاب وسیعی در ادبیات غنایی داشته است. در این جستار بازآفرینی اثر دو سخنور با زبان و فرهنگ متفاوت با بهره گیری از رویکرد تطبیقی تحلیلی، مورد بررسی و تبیین قرارگرفته و یوسف و زلیخای عبدالرّحمان جامی (قرن نهم) با یوسف و زلیخای نورمحمّد عندلیب، شاعر، نویسنده و مترجم ترکمن(قرن دوازدهم) مقایسه    شده است، تا وجوه افتراق و اشتراک این دو اثر فارسی و ترکمنی مورد بررسی قرارگیرد. نتایج کلّی پژوهش، بسامد عوامل متافیزیکی داستان عندلیب در شکل گیری پیرنگ داستان نقش اساسی را دارد؛ ولی جامی در اثر خود از طرحی باورمندانه و منطقی تر بهره جسته است. ویژگی های داستان های کهن را در هر دو اثر می توان دید؛  در روایت جامی محور اصلی داستان عشق یوسف و زلیخاست وی تلاش دارد در ضمن داستان بینش عرفانی خود را بیان کند؛ در روایت عندلیب، یوسف شخصیت اصلی داستان است و داستان با آنچه در سوره یوسف آمده، نزدیک می باشد.

A Comparative Study of the lyrical Story of “Yusuf and Zuleika” in Jami (khatam alshoara) and Andalib’s (a Turkmen poet)

Studying the interplay between international literature is in the field of comparative literature effect in this field and its contribution in this area includes the enrichment of national language and literature and understanding and friendship of nations. The impact of Iranian language, culture and ivilization on native language and literature is one of the areas of research topics in comparative literature.“Yusuf and Zulika” is a Qur’anic story which has had a great infuence on the lyrical literature.In this research,the structure of story and the processing methods of two writers with different languages and cultures have been probed and explained using a comparativeanalytic approach.“Yusuf and Zuleika” by Nurmohammad Andalib,the 12th century poet,writer, and translator has been compared with Abdulrahman Jami’s“Yusuf and Zuleika”(9thcentury)so that the similarities and differences of these two works in Turkmen and Persian would be examined.The overall results of this research are as follows:we could see characters of anciant stories.unlike Jami’s narration, Andalib’s work has more metaphysical factor. the central theme of the story is the love of“Yusuf and Zulika”he tries to implicitly press his theosophicad in sight of the story. In Andalib’s narrative, Yusuf is the main character of the story, and the proximity of the story is evident to what was mentioned in Sura Yusuf. Andalib trie to narrate the story.