مخالف خوانی و ترک ادب شرعی، خصیصۀ بارز سبکی تقی دانش

تقی دانش از فضلا و ارباب قلم و از شعرای گمنامِ صاحب سبکِ سنت گرای اواخر قاجاریه و اوایل پهلوی است که تحت تاثیر اشعار و افکار شعرای سبک های: خراسانی، آذربایجانی، عراقی، مکتب واسوخت و بخصوص سبک هندی قرار گرفته است. در اشعار و غزلیات تقی دانش، با تاسی از شعرای نامدار سبک هندی، دو نوع اندیشه و نگرش متضاد از هم (موافق خوانی و مخالف خوانی(آشنایی زادیی و هنجارشکنی) به چشم می خورد، یعنی: زمانی نگرشش به عناصر و پدیده های شعری و شخصیت های مشهور داستانی و تاریخی و قرآنی و اسطوره ای، همان نگرش کلیشه ای و تک بُعدی و تکرار شونده در سنت دیرینۀ ادبی( سبک های شعری خراسانی، آذربایجانی، عراقی) است، زمانی نیز با تاسی از شعرای سبک هندی نسبت به همان عناصر و پدیده های شعری و  شخصیت های مشهور نگاه متفاوتی ابراز داشته به هنجارشکنی و مخالف خوانی پرداخته است. منظور از مخالف خوانی(آشنایی زادیی) در شعر تقی دانش، که از خصایص بارز سبکی وی بشمار می آید، آن است که با تاسی از شعرای سبک هندی، به جهت دستیابی به «معنی بیگانه» و فرار از سنت دیرینۀ ادبی، در خصوص معانی و مضامین کلیشه ای و تک بُعدی و تکرار شونده در عرف و هنجار ادبی و شخصیت ها و عناصر مشهور داستانی و قرآنی و اسطوره ای از زوایه ای غیر عرفی نگریسته و به خلاف آمد عادت در خصوص آنها به قضاوت می نشیند و در خصوص عناصر و شخصیت های مذهبی و قرآنی، با تاسی از شعرای سبک هندی، ترک ادب شرعی می کند. نگارنده در این پژوهش موارد مخالف خوانی( آشنایی زادیی) و ترک ادب شرعی را از اشعار تقی دانش استخراج کرده و به ترتیب حروف الفبایی مورد بحث و بررسی قرار داده است. هدف از این تحقیق تعیین موارد مخالف خوانی( هنجار شکنی) و ترک ادب شرعی در محدودۀ شعر تقی دانش است. نتیجۀ تحقیق اینکه مخالف خوانی و ترک ادب شرعی در شعر دانش با تاسی از شعرای سبک هندی در حد قابل توجهی بکار رفته است.

Contrareading and Decanonization as TagiDanesh’s Manifest Style

Taqi Danesh, one of the early Qajar and late Pahlavi‘s traditional and anonymous poets, tremendously influenced by poetry of Khorasani, Azerbaijani, Iraqi, and especially Hindu style. Regarding Taghi Danesh‘s lyrics and poems and taking famous Hindu poets into consideration, two contradictory views (coreading and contrareading) could be grasped. In other words, once he followed traditional, repetitive, cliché and onedimensional literary styles (poetic style of Khorasani, Azerbaijani and Iraqi) in poetic elements and phenomenon, famous fictitious, historical, mythic and Qurani characters. And another time breaking the norms and contrareadings represents dramatically contradictory views to the same subjects and issues. The object of contrareading in TagiDanesh poetics is to achieve “alien concept” and avoid long literary traditions of onedimensional, cliché and repetitive, characters, famous mythic, Qurani, historical meanings and concepts in custom and literary norms. His recent vision looks from different angel to these issues, judges them contrary to custom and leaves from canon the religious Qurani characters and elements. The present study attempts to extract contrareadings and Decanonization from TaghiDanesh poetics and presents the findings alphabetically. The results show that Tagidanesh following Indian poets has remarkably applied contrareadings and sharecropper.