بررسی ابعاد تعلیمی اشعار ذکر شده در فیه‌مافیه و مجالس سبعه بر پایۀ نظریۀ تقابل‌های دوگانه

تقابل ها که در دو سطح واژگانی و معنایی نمود می یابند، این امکان را برای خالق اثر اندرزی فراهم می آورند تا با ایجاد فضای مقایسه ای، زمینه های لازم را برای افزایش درک مخاطب فراهم آورد. در میان ادیبان فارسی زبان، مولانا با تکیه بر قابلیت های تقابل واژگانی و معنایی، مهم ترین اندیشه های اندرزی و عرفانی مورد نظر خود را در مجالس سبعه و فیه مافیه تشریح کرده و موفق به ایجاد قاعدۀ دو قطبیِ اخلاق/ ضد اخلاق شده است. در این مقاله، اشعار به کار رفته در این دو اثر منثور، بر پایۀ نظریۀ تقابل های دوگانه و روش توصیفی و تحلیل محتوا بررسی شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که مولانا به تناسب مخاطبان خود که غالباً از اقشار سطح پایین جامعه بوده اند، از تقابل های تعلیمی واژگانی بیشتر استفاده کرده است؛ چراکه برای درک آن، نیاز به دانش چندان بالایی نیست. او در این سطح، به تقابل میان آن سرا/ این جهان؛ جوهر/ عرَض؛ خلوص/ نفاق؛ خدابینی/ خودبینی؛ هوشیاری/ غفلت؛ خودسازی/ نفس گرایی؛ انعطاف پذیری/ عدم انعطاف پرداخته است. در قلمرو تقابل های معنایی نیز، به مورادی چون: عمل نیکو/ عمل بد؛ علم و خردورزی/ جهل و بی خردی؛ توکل بر خدا و تدبیر او/ عدم توکل به خدا و تدبیر او؛ سرای باقی/ سرای فانی؛ دادورزی/ ستمکاری اشاره شده است.

The study of the educational dimensions of the poems mentioned in MajaliseSab’a and FihiMaFihi; Based on the theory of contrast

Contrasts that appear on both lexical and semantic levels, one of the most important issues in the field of educational literature. Contrasts that appear on both lexical and semantic levels. It allows the creator of the educational effect to create a comparative space, provide backgrounds to enhance audience understanding and add to the moral aspects of the effect. Among Persian language poem, Rumi relying on lexical and semantic opposites, explaining the main ideas and mystical thoughts we have in our forum and in our conferences and has succeeded in creating an ethical / antimoral bipolar rule. In this article, the poems used in these two prose works, Based on the theory of bipartite contrasts and descriptiveanalytic methods. The results of the research show that Mowlana, according to his audience, which has often been among lowclass people, has used lexical lexical counterbalances; Because it does not require much skill and knowledge to understand it. He is at this level the contrast between the World / This World; Essence / Width; Purity / Hypocrisy; Selfishness; Alertness / Negligence; Selfrenewal / Selfesteem; Flexibility / Intolerance. Moreover, Mowlana is in the realm of semantic contradictions such as: Good Deeds / Bad Deeds; Science and Rationale / Ignorance and Irrationality; Trust in God and his Guiding / Lack of Faith in God and his Guidance; the rest of the house / Mortals; Judgments / Oppression with the Audience has Shared it.