بررسی و تحلیل علل ابهام و دیریابی مفهوم در اشعار صائب

صائب تبریزی به عنوان نماینده ی سبکی که به تازه گویی و طرز نو و ابتکار شهرت دارد، یکی از برجسته ترین شاعران غزل گوی ایران است که در میانه ی دو جریان اصلیِ سبک هندی قرار دارد : شاعران عامی وکم سواد و سبکِ ساده و روان و شاعران هندی و زبان دشوار...از اواخر قرنِ دهم، شعر فارسی به سوی یک دشواریِ معما گونه پیش می رود که غالب ابهامات شعری، حاصل دستکاری های زبانی و هنجارگریزی های معنایی است که از رهگذرِ تلاش در کشفِ روابط تازه و ایجادِ تصاویرِ پارادوکسی حاصل می شود. ابهام در شعرِ صائب تبریزی از نوعِ ابهاماتِ شعریِ شاعرانی مانند حافظ و مولانا نیست ،زیرا ابهام در شعر این شاعران بیشتر به دلیل وسعت معناست ، همچنین با ابهاماتِ شعریِ شاعرانی چون انوری و خاقانی متفاوت است،چرا که دشواریِ شعر آنان بر اثر ورود اطلاعات علمی ،فلسفی،تاریخی،دینی و غیره می باشد و فهمِ آن مستلزمِ دانستن مقدمات است.مقاله ی حاضر به بررسی عوامل ابهام آفرینِ شعر صائب با تاکید بر عوامل هنری می پردازد. تعمّدِ صائب در ایجاد بعضی از ابهامات و در عین حال زیبایی های شعری به همراه تحلیلِ علت های ابهامِ شعر صائب، از یافته های این مقاله است .

Study and Analysis of the Reasons for Concept Ambiguity and Nebulosity in Sāeb Tabrizi’s Poetry

Sāeb Tabrizi, as a representative of a poetic style known as innovative, fresh and contriving, is one of the most prominent gazal composers in Iran, and his poetry is believed to fall in the midst of the two main streams of Indian style: the plainly unadorned style (employed by the relatively analphabetic and common poets of the genre) and the quaintly sophisticated one. Late in sixteenth century the Persian versification took a route to an enigmatic intricacy which resulted in ambiguities brought about by language manipulation and semantic deviation. It was an attempt to discover new relations and to create paradoxical images. The typical features that make together his verse ambiguous are different from those belonging to Hafez and Rumi’s versification. Ambiguity in the poems of these two is because of the span of meaning. Moreover, ambiguity in Sāeb’s verse is different from the ambiguity existing in the poems of Anwari and Ḵhāqāni who let in their verses scientific, philosophical, historical and religious comprehension. This article studies those elements – mostly aesthetic ones – which make Sāeb’s verses ambiguous. Sāeb’s intention to invoke certain ambiguity in his poems and his mastery of aesthetic applying of it are among the findings of this article