نقش اسطوره ای گناه نخستین در متون ادبی

در متون ادبی گذشته برخی شخصیّت‌های بزرگ مرتکب گناهی می‌شوند که سبب تنزل مقام یا مرگ آن‌ها می‌شود، امّا همچنان اهمیّت گذشته خود را حفظ می‌کنند. جمع این ناسازها مبتنی بر اندیشه‌ای کهن درباره آفرینش است. آفریننده، نخست یک انسان (پیش نمونه) خلق کرده است. این انسان به دست نیروی شر (اهریمن) باید کشته شود تا باقی انسان‌ها از تجزیه او به‌وجود آیند. در روزگار ثبت و نگارش این اندیشه، برخی جابه‌جایی‌های اساطیری صورت گرفته است؛ مرگ انسان گاه به صورت اخراج از بهشت یا تنزّل مقام تغییر کرده است همچنین ضرورت اتّفاق این حادثه به صورت ارتکاب گناه بیان شده است. این گناه، برای خلق انسان ناخواسته، امّا ضروری است و در تفسیر متون دینی نیز به تفصیل بازتاب یافته است و معصیّتی خوانده شده که مستوجب جزاست. این تلقّی، برخی تناقض‌ها و اختلاف نظرها را پدید آورده است، و این مقاله در پی آن است که با تکیه بر ژرف‌ساخت اسطوره آفرینش تناقض‌ها را به وحدت نزدیک سازد.

Mythical Implications of the Earliest Sin in Literary Texts

In ancient literary texts some great characters commit such a sin that downgrades their status or leads them to an early grave; though their importance is sustained. This is a contradiction which has come together based on an archetype concerning the Creation. The Creator has first created a human being (a prototype) who is doomed to be killed by Ahriman, the evil. Then, out of his decomposition, other human beings begin to exist. This myth has transformed in the eras of pervasive logic and reasoning: the death of man occurs either as his expulsion from the paradise or his degeneration of status. And this should be the result of committing a sin. This sin, indispensable for the creation of man, has been thoroughly discussed in religious texts, and deserves retribution in the world to come. This paper tries to find a common ground among different and even contradicting ideas based on the deep structure of the Creation myth.