تحلیلی بر تاثیرات متقابل الگوهای پیکره بندی فضا و هسته های شهری در کلان‌شهر تهران

ساختار فضایی یک شهر، اهمیت کلیدی در بین عناصر ملموس و غیرملموس آن دارد. زیرا می تواند از تمام فعالیت های ساکنان پشتیبانی کرده و بر این فعالیت ها تاثیر بگذارد. تحلیل ارتباطات متقابل بین فرم‌های فضایی و عملکردهای شهری، از مهمترین شیوه های ارزیابی ساختار فضایی شهرها است که اغلب در مطالعات موجود نادیده گرفته میشود. بر همین اساس هدف پژوهش حاضر، تحلیل « الگوهای پیکره بندی فضای شهری » و «هسته های عملکردی » به مثابه ابعاد فرمی و عملکردی ساختار فضایی شهر است که بامطالعه موردی کلان شهر تهران دنبال شده است. با به کارگیری یک روش آنالیز ترکیبی مبتنی بر تئوری چیدمان فضا، ساختار فضایی در حال تحول کلان شهر تهران تبیین گردید. از شاخص های « هم پیوندی » و « خوانایی » برای تحلیل پیکره بندی فضا و از داده های «جمعیت»، «اشتغال» و «کاربری زمین» برای تحلیل هسته های عملکردی استفاده شد. همچنین همبستگی فضایی بین متغیرها در سطح مناطق، بر اساس روش «رگرسیون وزنی جغرافیایی » محاسبه گردید. نتایج به دست آمده، منجر به تبیین برخی از ویژگی های ساختار فضایی شهر تهران ازجمله «الگوی هم پیوندی مرکز-پیرامونی»، «الگوی حرکت طبیعی» و «الگوهای تمرکز هسته های عملکردی» گردید. همچنین همبستگی مثبتی بین هم پیوندی و تمرکز مکانی هسته های عملکردی مشاهده شد که این همبستگی، هم برحسب مناطق شهری و هم به تفکیک هر یک از کارکردها قابل تفسیر است. نتیجه نهایی این بود که گذر از ساخت تک هسته ای به چندهسته ای در شهر تهران به کندی صورت می گیرد و نتیجه سیاست های فعلی حمل ونقل و ترافیک نیز علیرغم ساماندهی نسبی تردد، ایجاد نوعی نابرابری بین بخش های مختلف شهر ازنظر حرکت و دسترسی می باشد.

an analysis of the interactions between the patterns of space syntax and urban cores in tehran metropolis

the spatial structure of a city has a key importance among its tangible and intangible elements. because it can support all activities of residents and influence these activities. analyzing the mutual relationships between spatial forms and urban functions is one of the most important methods of evaluating the spatial structure of cities, which is often neglected in existing studies. based on this, the current research aims to analyze urban space configuration patterns and functional cores as the formal and functional dimensions of the city’s spatial structure, which is followed by a case study of the tehran metropolis. by using a combined analysis method based on the theory of space arrangement, the evolving spatial structure of the tehran metropolis was explained. cohesion and readability indices were used to analyze space configuration, and population, employment and land use data were used to analyze functional cores. also, the spatial correlation between the variables at the regional level was calculated based on the geographical weighted regression method. the obtained results led to the explanation of some features of the spatial structure of the city of tehran, including center-periphery interconnectedness pattern, natural movement pattern and function core concentration patterns. also, a positive correlation was observed between interconnectedness and spatial concentration of functional cores, which can be interpreted both in terms of urban areas and separately for each of the functions. the final result was that the transition from single-core construction to multi-core construction is happening slowly in the city of tehran, and the result of the current transportation and traffic policies is to create a kind of inequality between different parts of the city in terms of movement and access, despite the relative organization of traffic.