تحلیل توزیع فضایی مراکز خدمات بهداشتی درمانی مطالعه موردی: شهر اراک

از منظر عدالت فضایی برخورداری از خدمات بهداشتی درمانی، به وضعیتی اطلاق می‌شود که در میان اقشار و گروه‌های مختلف جامعه، شکاف و تفاوت به حدی نرسد که نابرابری‌ها به‌صورت گسترده در جامعه استمرار پیدا کند. تحقیق حاضر به لحاظ هدف، کاربردی و از نظر ماهیت یک مطالعه توصیفی - تحلیلی است. روش گردآوری داده‌ها از روشِ کتابخانه‌ای - اسنادی استفاده گردیده و به‌منظور تجزیه‌وتحلیل داده ها از روش تحلیل مسیر بهره گرفته شده است. علاوه بر این با استفاده از برآورد تراکم کرنل برای مشخص‌کردن تراکم و از روش توزیع جهت‌دار و نزدیک‌ترین همسایه نیز برای مشخص‌کردن توزیع و تحلیل الگو مراکز درمانی و بهداشتی شهر اراک استفاده شده است. یافته‌ها نشان می‌دهند که پراکندگی بیمارستان ها بیشتر در منطقه 2 شهرداری یعنی مرکز شهر بوده است و در برخی مناطق از جمله مناطق 3 و 5 بیمارستان وجود ندارد. وضعیت پایگاه بهداشت و مراکز بهداشتی - درمانی نیز به همین نحو تمرکز آن در بخش مرکزی شهر است. در مقابل وضعیت پراکنش پایگاه اورژانس در سطح شهر به‌صورت مطلوب پراکنده شده است. در مجموع بیش از 70 درصد شهر به مراکز بهداشتی شهر دسترسی دارند. به‌عبارت‌دیگر نزدیک به 75 کیلومترمربع از سطح شهر تحت پوشش حداقل یکی از مراکز درمانی بهداشتی قرار دارند. نکته قابل‌توجه اینکه مرکز و شمال شهر اراک کاملاً تحت پوشش مراکز درمانی است. اما در مقابل قسمت جنوب شرقی شهر یعنی منطقه 1 شهر اراک هیچ‌گونه دسترسی به خدمات بهداشتی - درمانی ندارد. همچنین نتایج نشان داد الزامات ساختاری در مقیاس شهری همچنان بر تمرکز در نقاط معدود و ایجاد صرفه‌های ناشی از تجمع و مقیاس دامن می‌زند و درنتیجه شهر به صورتی پیش می ورد که تمایل و ترجیح عدم عدالت فضایی در آن مشهود می‌شود. بدیهی است تا هنگامی که زمینه‌ها، فرایندها و سازوکارهای فرادست ملی و منطقه‌ای تمرکزگرا اصلاح نشوند، نظام شهری در مقیاس محلی به تعادل و توازن پایدار نخواهد رسید

measurement of spatial justice in the distribution of health care services based on justice-oriented city indicators the case study of arak city

from the point of view of spatial justice, having access to health care services refers to a situation where the gap and difference between different strata and groups of society does not reach such a level that inequalities continue in society. the current research is practical in terms of its purpose and a descriptive-analytical study in terms of its nature. the library-document method was used to collect the data, and the path analysis method was used to analyze the data. in addition, kernel density estimation was used to determine the density and the directional distribution method and the nearest neighbour was also used to determine the distribution and pattern analysis of health centres in arak city. the findings show that the distribution of hospitals was mostly in the 2nd district of the municipality, i.e. the city centre, and there are no hospitals in some areas, including the 3rd and 5th districts. the state of the health centre and health centres is also concentrated in the central part of the city. on the other hand, the situation of distribution of the emergency base in the city is optimally distributed. in total, more than 70% of the city has access to the city’s health centres. in other words, nearly 75 square kilometres of the city are covered by at least one health centre. it is noteworthy that the centre and north of arak city are completely covered by medical centres. on the other hand, the southeastern part of the city, i.e. district 1 of arak city, has no access to healthcare services. also, the results showed that structural requirements in the urban scale continue to focus on a few points and create savings due to accumulation and scale, and as a result, the city develops in such a way that the desire and preference for spatial injustice is evident in it. the urban system at the local scale will not reach a sustainable equilibrium until the contexts, processes and centralizing mechanisms are not modified