بررسی تاثیر فرم شهر بر میزان مصرف انرژی در بخش مسکونی مطالعه موردی: شهر همدان

رشد شتابان و فزاینده شهرنشینی و در پی آن افزایش جمعیت شهرها، پیامدهای مختلفی را در زمینه‌های گوناگون به دنبال داشته است. یکی از این پیامدها، رشد صعودی حدود 20 درصدی میزان مصرف و تقاضای انرژی در شهرها در سه دهه اخیر بوده است. طبق آمار منتشرشده از سوی آژانس بین‌المللی انرژی، ایران نهمین کشور تولیدکننده انرژی و دهمین کشور مصرف‌کننده انرژی در جهان است. به این‌گونه که متوسط مصرف انرژی به ازای هر مترمربع در ایران 2.6 برابر متوسط مصرف در کشورهای صنعتی است که در بعضی از شهرهای کشور، این رقم به حدود 4 برابرمی رسد. با روند چنین شرایطی شاید باگذشت چند سال و اندی دیگر قادر به صادرات نفت نباشیم. پژوهش حاضر باهدف بررسی تاثیر فرم و بافت شهر بر الگوی مصرف انرژی در شهر همدان صورت گرفته است. پژوهش ازنظر ماهیت توصیفی – تحلیلی و بنا بر هدف کاربردی است. روش گردآوری اطلاعات نیز به‌صورت اسنادی و پیمایشی می‌باشد. جامعه آماری پژوهش شهر همدان می‌باشد. تعداد نمونه‌های موردنظر جهت بررسی میزان مصرف انرژی، 388 واحد مسکونی موجود در محلات منتخب می‌باشد. جهت تعیین فرم محلات شهر از 5 متغیر و 3 شاخص اصلی تراکم، اتصال و اختلاط کاربری در محیط نرم‌افزار gis استفاده شد. در ادامه به بررسی وجود ارتباط بین متغیرهای تحقیق (مشخصه‌های فرم شهری و ساختمانی به‌عنوان متغیر مستقل و اطلاعات میزان مصرف گاز و برق خانوارها به‌عنوان متغیر وابسته) با استفاده از نرم‌افزار spss اقدام شده است. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که بین فرم شهر و میزان مصرف انرژی رابطه معناداری وجود دارد. به‌گونه‌ای که فرم‌های فشرده شهری با میانگین 13422298.66 کیلوژول مصرف انرژی، کارآمدترین فرم ازنظر مصرف انرژی هستند. در مقابل فرم‌های پراکنده با میانگین 18289848.10 کیلوژول مصرف انرژی، ناکارآمدترین نوع فرم شهری هستند.

Investigating the impact of city form on energy consumption in residential sector (A case Study City of Hamedan)

AbstractThe rapid growth of urbanization and the consequent increase in the population of cities has had various impacts in different perspectives. One of the consequences has been a 20% rise in energy consumption and demand in cities over the last three decades. According to statistics released by the International Energy Agency, Iran is the ninth energyproducing country and the tenthmost energyconsuming country in the world. Thus, the average energy consumption per square meter in Iran is 2.6 times the average consumption in industrial countries, which in some cities of the country, this figure is about 4 times. The purpose of this study is to investigate the impact of city form and structure on energy consumption pattern in Hamadan. The methodology of the research is based on descriptive analytical approaches and the data was collected by conducting a field work to complete the questionnaires. Three different forms of neighborhoods were selected with the help of urban managers and field surveys from the city of Hamadan to answer the research questions. The distribution of samples was also determined by percentage method according to different neighborhoods, which included 388 residential units in the selected neighborhoods. Seven variables and three main indices of density, connectivity and mixed use in GIS were used to determine city neighborhood form. Then, the relationship between the research variables (urban and building form characteristics as independent variables and household gas and electricity consumption data as dependent variables) was investigated using SPSS software. The results showed that there is a significant relationship between city form and energy consumption. Compact urban forms, with an average energy consumption of 13422298/66 kJ, are the most efficient form of energy consumption. In contrast, scattered forms with the average energy consumption of 18,289,848/10 kJ are the most inefficient urban forms.