ارزیابی تاب آوری ساختاری-طبیعی کاربری اراضی شهری مطالعه موردی: منطقه 4 کلانشهر تهران

کلان‌شهرها جمعیت قابل‌توجهی را در خود جای‌داده‌اند و مملو از فضاهای انسان‌ساخت می‌باشد. بهره جستن از رویکرد تاب‌آوری کاربری اراضی شهری به برنامه‌ریزان و مدیران شهری امکان می‌دهد تا هنگام وقوع بلایای طبیعی با داشتن آمادگی کافی، احتمال وقوع خسارت‌های جانی و مالی را به حداقل برساند. هدف پژوهش شناسایی ابعاد و عوامل موثر بر تاب‌آوری ساختاریطبیعی و تعیین شاخص‌های ارزیابی تاب‌آوری کاربری‌های شهری در منطقه 4 شهر تهران است. پژوهش حاضر در گروه تحقیقات کاربردی قرار دارد. برای جمع‌آوری اطلاعات از روش کتابخانه‌ای و میدانی استفاده شده است. در قالب روش کتابخانه‌ای با مرور متون نظری و تجربی مرتبط با موضوع تحقیق، چارچوب نظری پژوهش تدوین شد و در قالب روش میدانی نیز به‌وسیله مشاهده در محیط موردمطالعه، اطلاعاتی در مورد منطقه موردمطالعه جمع‌آوری شد. معیارها و عوامل موثر بر تاب‌آوری کاربری اراضی با مرور منابع تهیه‌شده و برای تهیه لیست نهایی معیارها و اولویت‌بندی آن‌ها از پرسشنامه استفاده شد. پس از تکمیل پرسشنامه‌ها توسط 20 نفر از اعضای هیئت‌علمی و کارشناسان متخصص در حوزه برنامه‌ریزی شهری و روستایی، برنامه‌ریزی محیط‌زیست و شهرسازی، معیارها با روش fanp وزن داده شد. پوشش زمین استخراج‌شده از روی تصاویر ماهواره‌های لندست سال 2017، در نرم‌افزار envi 4.8 طبقه‌بندی شد. سپس لایه‌های طبقه‌بندی‌شده در محیط idrisi فازی و در arc map روی‌هم گذاری شد. با تاثیر وزن هرکدام از معیارهای موثر در میزان تاب‌آوری لایه‌ها و ترکیب نقشه‌ها، میزان تاب‌آوری مشخص گردید. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که میانگین تاب‌آوری ساختاری طبیعی کاربری اراضی این منطقه 0.86 و تاب آور است.