تحلیل و ارزیابی جایگاه مال‌ها به‌مثابه فضای عمومی مطالعه موردی: مرکز خرید پالادیوم تهران

عمومی شدن فضاهای تجاری، یکی از روندهای وابسته به خصوصی‌سازی فضای عمومی است که در طی آن، فضاهای تجاری مدرن مانند مراکز خرید و مال‌ها، با ایجاد کارکردهای چندمنظوره، امکان دسترس‌پذیری بیشتری برای عموم فراهم می‌کنند و بیش‌ازپیش در جایگاه فضای عمومی قرار می‌گیرند. ازاین‌رو، هدف پژوهش حاضر، تحلیل و ارزیابی جایگاه مال‌ها به‌عنوان نوعی از فضای عمومی است که بامطالعه موردی مرکز خرید پالادیوم در منطقه 1 تهران انجام‌شده است. روش تحقیق، از نوع کیفی بر مبنای مطالعه کتابخانه‌ای، مصاحبه و گفتگو با 32 نفر از کاربران مجتمع پالادیوم بود که به روش هدفمند انتخاب شدند. معیار توقف نمونه‌گیری، اشباع نظری و تکراری شدن پاسخ‌ها بود. سنجه‌های تحقیق نیز در قالب یک پرسشنامه کیفی نیمه ساختاریافته با 7 مولفه اصلی و 34 سوال پیاده‌سازی شدند. برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از روش آمار توصیفی و کدگذاری مرحله‌ای استفاده شد. نتایج نشان می دهد که مجتمع پالادیوم علیرغم ناکارآمدی در برخی مولفه‌های فضای عمومی، ویژگی‌هایی دارد که کاربران، آن را به سایر مراکز خرید در تهران ترجیح می‌دهند. چند کارکردی بودن، آسایش اقلیمی، کیفیت محیطی و امنیت بالا، مهم‌ترین دلایل استقبال از پالادیوم بود. همچنین استفاده جوانان و زنان از این فضا، به‌مثابه‌نوعی منزلت یابی و تمایز زدایی است. یافته های پژوهش نشان می دهد که مال‌ها علیرغم ترویج فرهنگ مصرف و محدودیت‌هایی که بر کاربران خود اعمال می‌کنند، به دلیل «سبک زندگی طبقه متوسط» و «وجود محدودیت‌های ساختاری حاکم بر فضاهای عمومی کشور»، به‌عنوان نوعی از «فضاهای عمومی جایگزین» عمل می‌کنند.