ارزیابی سطح پایداری اجتماعی در بافت‌های تاریخی شهری مطالعه موردی: شهر اردبیل

در بین محققان اتفاق‌نظر وجود دارد که لازمه تبدیل محله‌های تاریخی شهری به مکان‌هایی برای زندگی جمعی، توجه به جنبه‌های پایداری اجتماعی در این محله‌ها است. در واقع، مهم‌ترین وجه تاثیرگذار بر حفاظت محله‌های تاریخی در روند توسعه پایدار شهری، به مولفه اجتماعی آن بازمی‌گردد. هدف این پژوهش سنجش پایداری اجتماعی محله‌های شش‌گانه بافت تاریخی شهر اردبیل می باشد. حجم نمونه شامل 384 نفر از ساکنان بافت تاریخی شهر اردبیل است که به روش تصادفی ساده نمونه‌گیری شدند. سنجه‌های پژوهش نیز در قالب یک پرسشنامه محقق ساخته با 10 مولفه اصلی پیاده‌سازی شد که عبارت‌اند از: (امنیت اجتماعی، مشارکت اجتماعی، اعتماد اجتماعی، هویت جمعی، سرزندگی، تعامل اجتماعی، حس تعلق، کیفیت مسکن، بهره‌مندی اقتصادی، و عدالت فضایی). نتایج نشان می دهد که پایداری اجتماعی در بافت تاریخی اردبیل درمجموع پایین است. بااینکه مولفه‌های امنیت اجتماعی، مشارکت اجتماعی، تعامل اجتماعی و حس تعلق وضعیت مطلوب‌تری نسبت به سایر مولفه‌ها داشتند، اما ناپایداری در وضعیت اقتصادی ساکنان، پایین بودن کیفیت کالبدی بافت و دسترسی نامناسب به خدمات عمومی، عامل مهمی در تشدید ناپایداری اجتماعی محدوده موردمطالعه بود. در بین محله‌ها نیز، تفاوت‌های فضایی معنی‌داری از نظر میزان پایداری اجتماعی مشاهده شد. در واقع، موقعیت مکانی هر یک از محله‌ها و نحوه دسترسی به خدمات شهری، بر پایداری اجتماعی آن‌ها موثر بود. نتایج این مطالعه ضمن تاکید بر ضرورت ارزیابی پایداری اجتماعی در سطح محله‌های شهری، نقش ابعاد اجتماعی توسعه پایدار را در ارتقای کیفیت بافت‌های تاریخی برجسته می‌سازد.