تبیین مدل مفهومی شاخص‌های محیطی موثر بر حضور پذیری و طراحی آن در فضای شهری اقلیم گرم و خشک؛ مطالعه موردی: خیابان حکیم شهر اصفهان

شرایط آب و هوایی حاکم بر فضاهای شهری مناطق گرم و خشک همواره ایجاب می کند که در فرایندهای برنامه ریزی و طراحی شهری متناسب با شرایط مذکور ساماندهی شوند تا کیفیت حضور پذیری آن‌ها در حد مطلوب واقع شود. این در حالی است که اکثر مطالعات صورت گرفته تاکنون و رویه های اجرایی دستگاه های ذی ربط برای ارتقاء حضور پذیری فضاهای مذکور، متناسب با مدل مفهومی کارآمد نیست و در مقایسه با مناطق دیگر از حضور پذیری و سرزندگی مطلوبی برخوردار نیستند. بر این اساس پژوهش حاضر در پی تبیین ابعاد و شاخص های موثر بر ارتقاء حضور پذیری فضاهای شهری در نواحی گرم و خشک می باشد و هدف آن، ارائه چارچوب مدل مفهومی ارتقاء حضور پذیری و طراحی آن برای نمونه مطالعاتی (خیابان حکیم) است. پژوهش پیش رو به لحاظ هدف بنیادیکاربردی است و روش آن بر مبنای رویکرد آمیخته (کمیکیفی) می باشد. تبیین شاخص های محیطی موثر بر حضور پذیری و تعیین اهمیت آن‌ها بر مبنای تکنیک دلفی و آنتروپی شانون انجام‌شده و برای سنجش وضع موجود مورد مطالعاتی، از آزمون تی تک نمونه ای استفاده‌شده است. یافته های پژوهش، حاکی از آن است که ابعاد زیست بوم، کارکرد، اجتماع، ریخت، فضا، ادراک و منظر به ترتیب جزء ابعاد مهم و تاثیرگذار در حضور پذیری فضاهای شهری مناطق گرم و خشک می باشند که مجموعاً دربردارنده 31 شاخص گوناگون هستند. سنجش وضع موجود خیابان حکیم شهر اصفهان متناسب با ابعاد مذکور و شاخص های آن صورت گرفته و درنهایت بر مبنای این سنجش، چارچوب طراحی شهری و سازمان عملکردی فضایی برای محدوده مطالعاتی ارائه‌شده است تا در سکانس های سه گانه تعریف‌شده برای خیابان حکیم، حضور پذیری ارتقاء یابد.

Designing a conceptual model for environmental indices influencing the attendancy in urban spaces with an arid and hot climate: A case study of Hakim Street in Isfahan

The climatic conditions in urban spaces with hot and arid regions always make it necessary to organize such spaces in urban planning and work out processes in proportion to the environmental conditions so that the quality of their attendancy can be elevated to an optimal level. This is while most of the studies carried out so far and the executive procedures of the corresponding organs are not efficient for enhancing the attendancy in urban spaces with hot and arid conditions in proportion to the conceptual model. Also, most such spaces do not exhibit an optimal attendancy and liveliness in comparison to other regions. On this basis, the present study seeks to find an answer to the question ‘what are the dimensions and the indices influencing the enhancement of attendancy in the urban spaces of hot and arid regions?’ The aim of the research is to provide a framework for a conceptual model of attendancy for Hakim Street in the city of Isfahan as the subject of this case study. The research is fundamentalapplied in terms of its goals, and it uses a mixed qualitativequantitative approach. The elaboration of the environmental indices influencing the attendancy and the determination of their importance are carried out based on Delphi and Shannon technique and a onesample ttest in line with the assessment of the status quo of the study case. The study findings indicate that such aspects as ecosystem, function, social, morphology, space, perception and landscape are amongst the important and influential dimensions of attendancy in the urban spaces of hot and arid regions; there are generally 31 different indices in this regard. Assessment of the current status of Hakim Street in Isfahan is carried out with regard to the mentioned aspects and their indices. Based on this assessment, a framework of urban designing and spatialfunctional organization is offered for the study area so that attendancy can be enhanced in the three sequences defined for Hakim Street.