بررسی تکتونیک فعال در حوضه سمنان (جنوب سمنان) با استفاده از شاخص‌های ژئومورفیک

شاخص‌های ژئومورفولوژیکی از روش‌های بسیار مفید در ارزیابی و شناسایی آثار فعالیت‌های تکتونیکی (کند و سریع) به شمار می‌آیند و می‌توان با استفاده از این شاخص‌ها به طور معقول و واقعی لندفرم‌های مختلف را با هم مقایسه کرد. این تحقیق به شناخت نحوه عملکرد و میزان اثرگذاری حرکات تکتونیکی در حوضه سمنان با استفاده از شاخص‌های ژئومورفیک مانند گرادیان طولی رودخانه، انتگرال هیپسومتریک، نسبت پهنای کف دره به ارتفاع دره، تقارن توپوگرافی معکوس، عدم تقارن حوضه زهکشی ، پیچ‌وخم رودخانه اصلی، پیچ‌وخم پیشانی کوهستان، تراکم سطحی آبراهه‌ها، انشعاب‌پذیری و شاخص شکل حوضه به‌عنوان تکنیک‌های مدلی و مفهومی می‌پردازد. ابزارهای فیزیکی مورد استفاده در تحقیق حاضر شامل تصاویر ماهواره‌ای irs، نقشه‌های توپوگرافی و همچنین نقشه زمین‌شناسی و سیستم اطلاعات جغرافیایی است. به این منظور یک مدل رقومی ارتفاع از داده‌های توپوگرافی srtm10m برای محدوده مورد مطالعه تهیه شد. سپس در محیط نرم‌افزار arcmap ترسیم آبراهه‌ها، اندازه‌گیری شاخص‌ها و تجزیه و تحلیل‌های آماری مربوط به شاخص‌های ذکر شده صورت گرفته و نتایج در قالب نقشه استخراج شد. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده‌ها با استناد به شاخص‌های ژئومورفولوژیکی و با استفاده از ابزارهای فیزیکی ذکر شده نشان می‌دهد که فعالیت‌های تکتونیکی در حوضه سمنان فعالیت متوسطی داشته، محاسبه 10 شاخص ژئومورفیک درحوضه مورد مطالعه بیانگر وجود حرکات نئوتکتونیکی نسبتاً فعال در حوضه سمنان است. بر اساس طبقه‌بندی شاخص iat، حوضه سمنان از نظر فعالیت‌های تکتونیکی در کلاس 3 قرار می‌گیرد. وجود دره‌های v شکل و عمیق در قسمت‌های شمالی منطقه می‌تواند دال بر وجود همین فعالیت‌های تکتونیکی درحوضه باشد.