بررسی رابطه فرهنگ سازمانی و مدیریت دانش در کتابخانه‌های دانشگاهی (نمونه پژوهش: دانشگاه شهید چمران اهواز)

این پژوهش با هدف بررسی رابطه فرهنگ سازمانی و مدیریت دانش در کتابخانه‌های دانشگاه شهید چمران اهواز انجام شد. این پژوهش، کاربردی، و از نوع تحقیقات آمیخته همزمان است. در بخش کیفی این پژوهش از رویکرد پدیدارشناسی جیورجی تبعیت شده است. برای گردآوری اطلاعات کیفی از مصاحبه‌های اکتشافی نیمه ساختاریافته استفاده شده که به صورت رو در رو انجام شده است. نمونه آماری در این بخش به شیوه نمونه گیری هدفمند از نوع موارد خاص استفاده شده است و نمونه گیری تا اشباع نظری ادامه یافت و با  15 نفر از مدیران و کارکنان کتابخانه های دانشگاه شهید چمران اهواز مصاحبه انجام شده است. از یادداشت‌برداری و ضبط‌ صوت نیز برای ثبت اطلاعات مبتنی بر پروتکل مصاحبه طراحی شده توسط محققان استفاده شده است. برای بررسی اعتبار سازه ابزار از روش سه سویه‌سازی داده‌ها استفاده شده است. اعتبار درونی بر پایه انتخاب نمونه‌ای هدفمند و براساس تشریح انبوه و غنی داده‌ها یا پرمایگی اطلاعات و طولانی کردن فرایند مصاحبه‌ها برای فهم عمیق موضوع، بررسی شده است. برای دقت و استحکام داده‌ها، مقبولیت، امکان انتقال و اعتماد داده‌ها، مورد بررسی قرار گرفت. داده‌های کیفی به روش استقرایی تجزیه و تحلیل شده است. بخش کمی این پژوهش، توصیفی همبستگی است. جامعه آماری شامل تمام مدیران و کارکنان کتابخانه های دانشگاه شهید چمران اهواز به تعداد 47 نفر است که به دلیل محدود بودن جامعه، همه این افراد به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. در این بخش اطلاعات مورد نیاز از طریق دو پرسشنامه استاندارد فرهنگ سازمانی (کامرون و کوئین، 1996) و پرسشنامه مدیریت دانش (لاوسون، 2003) جمع‌آوری شد. روایی ظاهری و محتوایی پرسشنامه ها توسط پنج نفر از استادان رشته علم و اطلاعات شناسی با سابقه بیش از پنج سال سنجیده و مناسب ارزیابی شده است. برای سنجش پایایی از آلفای کرونباخ استفاده شده که به ترتیب 0.92 برای پرسشنامه فرهنگ و 0.72 برای پرسشنامه مدیریت دانش به‌دست آمده است. با توجه به عادی بودن داده‌ها برای بررسی معنی‌داری رابطه‌ها از ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد و داده‌ها با استفاده از نسخه 24 نرم‌افزار spss تجزیه و تحلیل شده است. یافته‌ها نشان داد فرهنگ حاکم بر کتابخانه‌ها فرهنگ سلسله مراتبی است؛ بین این نوع فرهنگ با مدیریت دانش رابطه معنا‌داری وجود ندارد؛ اما بین فرهنگ قبیله‌ای یا گروهی، فرهنگ بازاری و فرهنگ وضعیت سالار با مدیریت دانش رابطه معناداری هست. هم چنین، نتایج همبستگی نشان داد که فرهنگ سازمانی گروهی بیشترین همبستگی را با مدیریت دانش دارد. پیشنهاد می‌شود بستر لازم برای تغییر فرهنگ سلسله مراتبی حاکم بر کتابخانه‌های مورد مطالعه به فرهنگ گروهی ایجاد شود تا پیاده‌سازی مدیریت دانش در این کتابخانه‌ها با موفقیت بیشتری همراه باشد. بخش کمی این پژوهش از نوع تحقیقات توصیفی همبستگی می‌باشد. جامعه آماری شامل کلیه مدیران و کارکنان کتابخانه های دانشگاه شهید چمران اهواز به تعداد 47 نفر است که به دلیل محدود بودن جامعه همه این افراد به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. در این بخش اطلاعات مورد نیاز از طریق دو پرسشنامه استاندارد فرهنگ سازمانی (کامرون و کوئین ، 1996) و پرسشنامه مدیریت دانش (لاوسون ، 2003) جمع‌آوری گردید. روایی ظاهری و محتوایی پرسشنامه ها توسط 5 نفر از اساتید رشته علم و اطلاعات شناسی با سابقه بالای 5 سال سنجیده و مناسب ارزیابی شده است و برای سنجش پایایی از آلفای کرونباخ استفاده شده است که به ترتیب 0.92 برای پرسشنامه فرهنگ و 0.72 برای پرسشنامه مدیریت دانش به‌دست آمده است. با توجه به نرمال بودن داده‌ها، برای بررسی معنی‌داری رابطه‌ها از ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد و داده‌ها با استفاده از نسخه 24 نرم‌افزار spss تجزیه و تحلیل شده است. یافته‌ها نشان داد فرهنگ حاکم بر کتابخانه‌ها فرهنگ سلسله مراتبی است، بین این نوع فرهنگ با مدیریت دانش رابطه معنا‌دار وجود ندارد، اما بین ( فرهنگ قبیله‌ای یا گروهی، فرهنگ بازاری و فرهنگ وضعیت سالار) با مدیریت دانش رابطه معنادار است. همچنین، نتایج همبستگی نشان داد که فرهنگ سازمانی گروهی بیشترین همبستگی را با مدیریت دانش دارد. پیشنهاد می‌شود بستر لازم برای تغییر فرهنگ سلسله مراتبی حاکم بر کتابخانه‌های مورد مطالعه به فرهنگ گروهی ایجاد شود تا پیاده‌سازی مدیریت دانش در این کتابخانه‌ها با موفقیت بیشتری همراه باشد.

Relationship between Organizational Culture and Knowledge Management in Academic Libraries (Case Study: Shahid Chamran University of Ahvaz)

This study involves an investigation of the relationship between organizational culture and knowledge management in the libraries of Shahid Chamran University of Ahvaz. This is an applied research following simultaneous mixed method. In the qualitative part of this study, the researchers employed Jierdzhi’s phenomenological approach. Semistructured exploratory interviews were used to collect qualitative information, being conducted facetoface. The statistical sample of this section was made on the basis of purposive sampling being continued until theoretical saturation. Interviews were made with 15 managers and employees of Shahid Chamran University Library in Ahvaz. Note taking and recording were also used to record information based on the research protocol designed by the researchers. To conform the validity of the tools, a threeway method of data collection was used. Internal validity has been tested by purposeful sample selection based on rich data descriptions or information richness and lengthening the interview process for indepth understanding of the subject. The reliability, validity and acceptability of the data were tested to confirm data preciseness. The qualitative data were analyzed by inductive method. The quantitative part of this research is descriptivecorrelation. The statistical population includes all managers and staff of the libraries of Shahid Chamran University of Ahwaz containing 47 individuals who were selected as statistical sample due to the limited number. The data were collected through two standard organizational culture questionnaire (Cameron & Quinn, 1996) and knowledge management questionnaire (Lawson, 2003). The face validity and content validity of the questionnaires were confirmed by 5 professors having more Regarding the normality of the data, Pearson’s correlation coefficient was used to test the significance of the relationships, and the data were analyzed using SPSS 24 software. The results showed that the culture dominating the libraries is hierarchical. There is no meaningful relationship between this type of culture and knowledge management; however, there is a significant relationship between tribal or group culture, market culture and statusbased culture with knowledge management. Also, the results of correlation analysis showed that group organizational culture has the highest correlation with knowledge management. It is suggested that the necessary framework for changing the hierarchical culture of the libraries under study into group culture be created so that knowledge management in these libraries can be more successfully implemented.