بررسی ویژگی‌های هیدروژئوشیمیایی و شرب‌پذیری چشمه‌های شهری سنندج به عنوان منابع جایگزین در شرایط بحران آبی

شهر سنندج به سبب تغییرات توپوگرافی و شرایط خاص زمین شناسی دارای چشمه های متعددی در محدوده مسکونی خود است. در سال های اخیر، کاهش کیفیت آب شهری، مردم ساکن شهر سنندج و مناطق منفصل شهری را وادار کرده که برای تامین آب شرب خود به این چشمه ها مراجعه کنند. با وجود شدیدتر شدن مراجعات در زمان پاندمی کرونا، تا کنون بررسی جامعی بر روی کیفیت آب این چشمه ها از لحاظ فیزیکیوشیمیایی و میکروبی انجام نشده است. این مطالعه با هدف ارزیابی ویژگی های هیدروژئوشیمیایی و کیفیت چشمه های شهر سنندج انجام شده است. بدین‌منظور پس از شناسایی چشمه های محدوده شهری سنندج، از 26 چشمه در اوایل پاییز 1402 نمونه‌برداری انجام شد. پارامترهای فیزیکیوشیمیایی صحرایی با دستگاه مولتی‌فانکشن، یون‌های اصلی با استفاده از تیتراسیون، فلیم‌فوتومتر و اسپکتروفوتومتر، 70 عنصر جزئی با استفاده از icp-ms آنالیز شدند و از کشت میکروبی برای اندازه گیری کلیفرم کل استفاده گردید. داده‌ها با روش‌های آماری، گرافیکی و تطبیق با استانداردهای کیفی تحلیل شدند. باتوجه به نتایج بدست آمده، هیچ کدام از چشمه‌ها دارای آلودگی عناصر سنگین نبودند. اگرچه برخی از چشمه‌ها از کیفیت مطلوبی برخوردارند، اما تعدادی دیگر به‌دلیل تاثیرات زمین‌شناسی و به‌ویژه فعالیت‌های انسانی، دارای کیفیت پایین و آلودگی هستند. مهم‌ترین عوامل کاهش کیفیت، شامل غلظت بالای بی‌کربنات، افزایش هدایت الکتریکی (ec) فراتر از استانداردهای شرب و همچنین آلودگی میکروبی در شماری از چشمه‌ها بوده‌اند که در برخی موارد با افزایش مقدار کلر نیز همراه بوده است. بالا بودن میزان نیترات و سولفات در چشمه‌های واقع در مناطق مسکونی تاثیرپذیری چشمه‌ها را از فاضلاب شهری تایید کرد.

hydrogeochemical characteristics and potability assessment of urban springs in sanandaj as alternative resources in water crisis conditions

sanandaj city, owing to its topographic variations and unique geological conditions, hosts numerous springs within its residential areas. recent declines in urban water quality have compelled residents of sanandaj and its suburban regions to refer to these springs for drinking water. despite increased reliance, particularly during the covid-19 pandemic, a comprehensive assessment of the physicochemical and microbial quality of the springs has been lacking. this study aimed to evaluate the hydrogeochemical characteristics and water quality of sanandaj’s urban springs. following the identification of springs within the city’s boundaries, 26 springs were sampled in early autumn 2023. field physicochemical parameters were measured using a multi-parameter probe, major ions were analyzed via titration, flame photometry, and spectrophotometry, 70 trace elements were determined using icp-ms, and microbial culture was employed for total coliform measurement. data were analyzed using statistical and graphical methods and compared against the water quality standards. results indicated no heavy metal contamination in any spring. while some springs exhibited satisfactory quality, others showed diminished quality and pollution due to geological influences and anthropogenic activities. the key factors contributing to the reduced quality included elevated bicarbonate concentrations, electrical conductivity (ec) exceeding the drinking water standards, and microbial pollution, sometimes accompanied by increased chloride levels. elevated nitrate and sulfate levels in springs located within residential areas confirmed the impact of urban wastewater.