ارزیابی تاخیر زمانی افت تراز آب زیرزمینی نسبت به وقوع فرونشست با استفاده از تحلیل آسیب‌پذیری در آبخوان دشت تسوج

فرونشست دشت‌ها در اثر بهره‌برداری بیش از حد از منابع آب زیرزمینی یکی از مسائل پیش روی بیشتر دشت های کشور است. افت تراز ایستابی آبخوان ها عامل محرک برای وقوع فرونشست بوده، این در حالی است که به دلیل پیچیدگی ماهیت مسئله، وقوع فرونشست می‌تواند بلافاصله پس افت تراز ایستابی آغاز نگردد. در این مطالعه گامی در راستای شناخت تاخیر زمانی افت تراز ایستابی در وقوع فرونشست برداشته شده است. آبخوان دشت تسوج به عنوان منطقه مورد مطالعاتی، در شمال دریاچه ارومیه و در استان آذربایجان شرقی واقع شده است. در سال‌های اخیر، شواهد فرونشست در این آبخوان به‌دلیل برداشت بیش‌ازحد از منابع آب زیرزمینی مشاهده شده است. میزان فرونشست توسط تکنیک تداخل‌سنجی راداری به‌صورت تفاضلی در این دشت کمی‌سازی شده است. نتایج تحقیق، به شناسایی نواحی آسیب‌پذیری این آبخوان در برابر فرونشست نیز می‌پردازد. به‌دلیل پویا بودن افت تراز ایستابی که منجر به پویایی نتایج آسیب‌پذیری نیز می‌شود، مقدار همبستگی نتایج آسیب‌پذیری در سالیان مختلف محاسبه و با نتایج تداخل سنجی راداری با استفاده از نمودار roc مقایسه شده است. نتایج نشان می‌دهد بیشترین همبستگی مربوط به افت تراز ایستابی دو سال قبل بوده و فرونشست در این دشت با تاخیر زمانی دوساله نسبت به افت تراز ایستابی اتفاق می‌افتد.

evaluating the time lag of the drop in groundwater level compared to the occurrence of subsidence using vulnerability analysis in the tasuj plain aquifer

subsidence in the plains due to the over-exploitation of groundwater resources is one of the problems facing most of the country’s plains. the drop in the water table of aquifers is the triggering factor for subsidence occurrence. however, due to the complexity of the nature of the problem, subsidence may not start immediately after the drop in the water table. in this study, a step has been taken in the direction of understanding the time lag in the water table drop in the occurrence of subsidence. the aquifer of tasuj plain, as the study area, is located north of lake urmia in east azerbaijan province. the amount of subsidence has been quantified by the insar technique in a differential manner in the plain. the research results also identify the vulnerable areas of this aquifer against subsidence. due to the dynamic nature of the water table drop, which leads to the dynamics of the vulnerability results, the correlation of the vulnerability results with the insar results was calculated using the roc curve and it was observed that the highest correlation was related to the water table drop two years ago of subsidence records. the subsidence occurs with a two-year time lag compared to the drop in the water table.