بررسی ارتباط بین چشمه ها با رودخانه، عوامل زمین شناسی و زمین ساختی (مطالعه موردی: شهرستان کامیاران)

پراکندگی چشمه ها و میزان آبدهی آن ها تحت تاثیر پارامترهای مختلفی ازجمله تکتونیک، اقلیم، زمین شناسی، فاصله از شبکه زهکشی، ژئومورفولوژی و غیره قرار دارد. تحقیق حاضر با هدف بررسی تاثیر پارامترهای ساختاری، لیتولوژی و شبکه زهکشی بر دو شاخص مربوط به چشمه ها، از جمله تعداد و آبدهی سالانه در محدوده شهرستان کامیاران واقع در استان کردستان صورت گرفته است. همچنین روابط همبستگی بین چشمه های موجود در حوزه های آبخیز و ایستگاه های هیدرومتری پائین دست آن ها بررسی شده است. جهت نیل به اهداف تحقیق داده های مربوط به آبدهی چشمه های شهرستان، سازندهای زمین شناسی و موقعیت گسل ها، مدل رقومی ارتفاع (dem) و شبکه زهکشی تهیه شده و نسبت به دو پارامتر مذکور مورد بررسی قرار گرفته اند. همچنین با استخراج حوزه های آبخیز بالادست ایستگاه های هیدرومتری روابط بین چشمه های بالادست آن ها با رواناب حوضه ها به دست آمده است. نتایج حاصل موید آن است که بین تعداد چشمه ها و فاصله از گسل ارتباط تنگاتنگی با ضریب همبستگی 0.947 وجود دارد. همچنین همبستگی بین تعداد چشمه و فاصله از رودخانه معنادار بوده و در حدود 0.76 است. اما بین این دو پارامتر با میزان آبدهی چشمه ها ارتباط بارزی برقرار نمی باشد. متغیر آبدهی با جنس سازند ارتباط معناداری دارد به گونه ای که سازند آهک ماسه ای بیش ترین مقدار آبدهی سالانه و سازندهای آندزیت، میکروگرانیت و شیل های سیلتی نیز کم ترین مقادیر آبدهی را دارند. در رابطه با روابط همبستگی بین چشمه ها و ایستگاه های هیدرومتری نیز نتایج نشان داد که بین پارامترهای دما و تخلیه سالانه روابط معنی داری وجود دارد اما بین شاخص های ph و ec هیچ گونه ارتباط معنی داری برقرار نمی باشد.

investigating the relationship between springs and rivers, geological and tectonic factors (case study: kamyaran city)

spring distribution and flow rate are influenced by a variety of factors such as tectonics, climate, geology, distance from the drainage network, geomorphology, etc. the current study aims to determine the effect of structural parameters, lithology, and drainage network on two indicators related to springs, notably number and annual water flow in kamyaran, kurdistan province. correlation relationships have also been investigated between springs in watersheds and hydrometric stations downstream of them. a correlation coefficient of 0.947exists. the correlation between the number of springs and the distance from the river is significant and is around 0.76. but there is no significant relationship between these two parameters with the amount of spring water. the discharge variable has a significant relationship with the formation type, with the sand limestone formation having the most annual drainage and the andesite, micro granite, and silty shales having the least. the results of the correlation between springs and hydrometric stations revealed that there are significant relationships between temperature parameters and annual discharge, but no significant relationships between ph and ec indicators.