مکان یابی احداث سد زیرزمینی با به کارگیری روش های منطق بولین و تحلیل سلسله مراتبی به‌وسیله سیستم اطلاعات جغرافیایی (مطالعه موردی: حوضه آبریز حسن آباد در استان کرمانشاه)

یکی از چالش های اصلی مدیریت منابع آب، حفظ آب های زیرزمینی و استفاده پایدار از آن ها است. احداث سد زیرزمینی در مناطقی که امکان احداث وجود داشته باشد، می تواند یکی از راه های برون رفت از این چالش باشد. حوضه آبریز حسن آباد در بین دشت های شیان و ماهیدشت در استان کرمانشاه واقع شده و با وجود بارش های یکسان در منطقه، این حوضه از لحاظ منابع آبی، پوشش گیاهی و نوع کشاورزی شرایط نامناسب تری نسبت به دو دشت مجاور خود دارد. هدف از این پژوهش، شناسایی مناطق مناسب جهت احداث سد زیرزمینی در حوضه حسن آباد می باشد. به‌منظور دستیابی به این هدف، پس از آماده سازی لایه های اطلاعاتی مختلف در محیط نرم افزار arc gis، با استفاده از روش منطق بولین، مناطق دارای پتانسیل احداث سد زیرزمینی بر اساس معیارهای شیب، جنس و ساختار زمین، شرایط هیدرولوژیک منطقه مانند رده آبراهه، آب زیرزمینی و کاربری زمین 7 محور مستعد انتخاب شدند که در حاشیه جنوبی دشت حسن آباد قرار گرفته اند. در مرحله بعد، براساس معیارهای اصلی اقتصادی-اجتماعی، مخزن سد، محل ساخت سد و آب که خود شامل معیارهای فرعی و گزینه های مختلف هستند و استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی، محورها اولویت بندی شدند و محورهای 6، 7 و 1 به ترتیب اولویت های اول تا سوم را به خود اختصاص دادند. تصاویر هوایی، بازدید صحرایی، بررسی زمین شناسی ساختاری منطقه و جهت جریان آب زیرزمینی، نتایج حاصل از روش به‌کاررفته را به‌خوبی تائید می کند که در نهایت محور 6 بهترین محور برای اجرای محل ساخت سد تشخیص داده شد.

underground dam construction site selection using boolean logic and analytical hierarchy process methods using gis (case study: hassanabad watershed in kermanshah province)

one of the main challenges facing water resources management is groundwater conservation and its sustainable use. building an underground dam can be one way to solve this problem if it is possible to do. hassanabad watershed lies between the shiyan and mahidasht plains in kermanshah province. however, despite the same rainfall in the region, this basin has more unfavourable conditions in terms of water resources, vegetation and type of agriculture than the two adjacent plains. the purpose of this study is to identify suitable areas for the construction of an underground dam in the hassanabad basin. to achieve this goal, after preparing different layers of information in arc gis, areas with potential were investigated using the boolean method based on slope, material and land structure criteria, hydrological conditions and land use. consequently, 7 axes were selected as potentially suitable locations for underground dam construction on the southern margin of the hassanabad plain. in the next step, these axes were prioritized by the analytical hierarchy process method based on general socio-economic criteria, dam reservoir, dam location and water characteristics, and axes 6, 7 and 1 took the first to third orders, respectively. according to aerial photography maps, field visits, structural geology analysis, and groundwater flow direction, axis 6 is identified as the most optimal axis for the construction of the dam.