بررسی نوسانات آب زیرزمینی تحت تاثیر تغییر اقلیم و بهبود روش آبیاری (مطالعه موردی: دشت اهر)

مدیریت منابع آب زیرزمینی از اساسی‌ترین بحث‌های مدیریت آب در سطح حوضه‌هاست. در دهه‌های اخیر عوامل طبیعی و انسانی سبب ایجاد شرایط بحرانی در آبخوان‌های کشور شده است. در تحقیق حاضر، اثرات توسعه سامانه‌های آبیاری تحت‌فشار بر منابع آب زیرزمینی دشت اهر در یک دوره 16 ساله با نرم‌افزار weap مورد بررسی قرار گرفت. پس از واسنجی و صحت‌سنجی، وضعیت موجود منطقه شبیه‌سازی شد، نتایج نشان داد توسعه سامانه‌های آبیاری تحت‌فشار تغییرات معنی‌داری در ذخیره آب دارد و سبب افت سطح آب زیرزمینی شده است. به‌منظور تحلیل شرایط و نشان دادن تاثیر تغییرات در شرایط مختلف و پیش‌بینی برای آینده با استفاده از مدل‌های گردش عمومی جو 3cgcm و 3hadcm تحت سناریوهای انتشار a2، a1b و b1 مدل توسعه داده شد. نتایج نشان داد؛ حجم آبخوان در شرایط عدم توسعه آبیاری تحت‌فشار در منطقه، بطور متوسط سالانه به‌میزان 25% افزایش می‌یابد. در‌ صورتی که در منطقه آبیاری تحت‌فشار توسعه پیدا نمی‌کرد، رواناب سطحی و جریان بازگشتی کشاورزی در حوضه بیشتر از مقدار معادل آن در شرایط آبیاری تحت‌فشار می‌شد. همچنین اعمال سناریوهای اقلیمی برای آینده نشان داد با ادامه شرایط کنونی در آینده، متوسط سالانه بلند حجم آبخوان به‌میزان 33% کاهش خواهد یافت؛ با توجه به کم آب بودن منطقه، منابع آبی آن شرایط خوبی را در آینده تجربه نخواهد کرد. بنابراین سامانه‌های آبیاری تحت‌فشار نه‌تنها باعث صرفه‌جویی در مصرف آب نشده، بلکه منجر به تخریب آبخوان‌ زیرزمینی نیز می‌شود. نتایج این مطالعه بر لزوم مطالعات مدیریت حوضه‌های آبریز جهت اتخاذ استراتژی‌های صحیح مدیریتی، بخصوص در مناطق بحران‌زده تاکید دارد

Investigation of groundwater fluctuations influence of climate change and improved irrigation method (Case Study: Ahar plain)

Ground water management is one of the most basic water management issues on basin level. In recent decades, natural and human factors have created critical conditions in aquifers of the country. In this research, the effects of development of pressurized irrigation systems on groundwater resources of Ahar plain have been investigated with WEAP software during 16 years. After calibration and validation of the model, the present situation of the region was simulated. The simulation results showed that development of pressurized irrigation systems has a significant change in the storage volume of aquifer and caused a drop in groundwater level of the Ahar plain. In order to analyze of conditions and to demonstrate of changes effect in different conditions and prediction for the future, the general circulation models of CGCM3 and HadCM3 were developed under A1B, A2 and B1 emission scenarios. The scenarios results showed that the average annual volume of aquifer increased 25% in the lack of pressurized irrigation development condition in the region. If pressure irrigation did not develop in the region, and instead of, surface irrigation was carried out, Surface runoff and agricultural return flow were more than the current situation in the basin. Also, the future climate scenario showed that with continuing the current situation in the future, the average annual volume of the aquifer will be reduced by 33%, that it will be caused to groundwater destroyed in the future. So pressurized irrigation systems not only do not save water but also lead to destruction of groundwater aquifers in the country. The results of this study emphasize the necessity of basin management studies to adopt proper management strategies, especially in critical areas.