مکانیابی پتانسیل آب های زیرزمینی تجدیدشونده آبخوان های غرب دریاچه ارومیه با تحلیل ahp و تکنیک فازی فضایی (مطالعه موردی: دشت ارومیه)

منابع آب زیرزمینی به دلیل ضریب اطمینان بالاتر و نوسانات کمتر به‌عنوان یک گزینه‌های مطمئن از دیرباز مورد استفاده انسان بوده و در طی دهه‌های اخیر در اثر برداشت بیش از تغذیه، با کاهش کمی و کیفی روبرو شده است. در این تحقیق پتانسیل‌یابی منابع آب زیرزمینی در آبخوان های محدوده مطالعاتی غرب دریاچه ارومیه با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی (ahp) و مدل ترکیبی منطق فازیتحلیل سلسله مراتبی انجام شد. دریاچه ارومیه واقع در شمال غرب ایران، بزرگ‌ترین دریاچه‌های شور جهان و بزرگ‌ترین دریاچه در خاورمیانه می‌باشد که نقش تغذیه‌کننده و تغذیه شونده از منابع آب‌های زیرزمینی اطراف آن را ایفا می‌کند. کاهش تراز آب در آن می‌تواند باعث افت منابع آب‌های زیرزمینی نیز شود و بالعکس برداشت بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی نیز با تاثیر متقابل بر دریاچه کاهش تراز آب آن را تشدید خواهد کرد. از این‌رو می‌بایست با مدیریت برداشت از آب‌های زیرزمینی و شناسایی مناطق حساس آبخوان‌های این حوضه و شناسایی مناطق قابل‌برداشت اثر متقابل منفی میان دریاچه و منابع آب‌های زیرزمینی اطراف آن را تا حد امکان کاهش داد. ابتدا لایه‌های موثر در پتانسیل‌یابی آب زیرزمینی (لایه ارتفاع، شیب، کاربری اراضی، فاصله از رودخانه، تراکم رودخانه، زمین‌شناسی، بارش، تبخیر و سطح آب زیرزمینی) در محیط arcgis10.2 تهیه گردید. نتایج مطالعه نشان داد که در مدل تحلیل سلسله مراتبی و مدل ترکیبی منطق فازی به ترتیب حدود 18.9 درصد و 25.33 درصد از سطح منطقه دارای پتانسیل بالایی بوده و مناسب حفر چاه می‌باشند. در نهایت برای تعیین صحت نقشه‌های نهایی از منحنی roc استفاده گردید که میزان دقت نقشه‌های نهایی تهیه شده با روش تحلیل سلسله مراتبی و منطق فازی تحلیل سلسله مراتبی به ترتیب 0.775 و 0.812 بوده و روش منطق فازیتحلیل سلسله مراتبی نسبت به روش تحلیل سلسله مراتبی دارای عملکرد بهتری در پتانسیل‌یابی آب زیرزمینی بود.

Potential location of renewable groundwater in Urmia Lake basin by AHP analysis and spatial fuzzy technique (case study: Urmia plain)

Groundwater resources have long been used by humans as a reliable alternative due to their higher reliability and lower fluctuations, and have declined quantitatively and qualitatively in recent decades due to overharvesting. In this study, the potential of groundwater resources in Urmia Lake basin was studied using Analytical Hierarchy Process (AHP) method and hybrid model of fuzzy logic Analytical Hierarchy Process. It is necessary to reduce the negative interaction between the lake and the surrounding groundwater resources as much as possible by managing the abstraction of groundwater and identifying the sensitive areas of the aquifers of this basin and identifying the harvestable areas. First, the effective layers in groundwater potential (layers of height, slope model, land use, river distance, river density, geology, precipitation, evaporation and groundwater level) were prepared by ArcGIS. The results of study showed that in the AHP and the combined model of fuzzy logic, about 18.9% and 25.33% of the region’s surface have high potential and are suitable for drilling wells, respectively. Finally, the ROC curve was used to determine the accuracy of the final maps. The accuracy of the final maps prepared by the AHP method and fuzzy logicAHP was 0.775 and 0.812, respectively, and Fuzzy logicAHP method had better performance in groundwater potential finding than Analytical Hierarchy Process.