شناسایی گسل‌های مدفون و نقش آن‌ها در جریان آب‌های زیرزمینی دشت ارومیه

دشت ارومیه واقع در باختر دریاچه ارومیه، در شمال باختری ایران قرار دارد. آثار حرکتی گسل ها در واحدهای سنگی اطراف قابل مشاهده بوده ولی به دلیل مقاومت کم واحدهای کواترنر، شواهد گسلشی در آن‌ها ثبت نگردیده است. وجود گسل‌های مدفون سبب ایجاد تغییرات در سطح آب زیرزمینی می‌شود، از این تغییرا می توان برای شناسایی گسل های پنهان استفاده کرد. مدل‌سازی گسل ها و مسیر آب زیرزمینی در این منطقه با استفاده از داده های زیر سطحی 160 گمانه به متراژ و مجموع عمق حفاری 1900 متر از 61 نقطه دشت، 12 ترانشه و چهار مقطع عرضی انجام شده است. نتایج نشان می دهد واحد ماسه سنگ در عمق 3 تا 6 متر، مارن در 5 تا 12 متر و شن در عمق 8 تا 16 متری قرار دارد. جهت جریان آب زیرزمینی نیز از جنوب به شمال می‌باشد که در فرادیواره گسل ها، سطح تراز به سطح زمین نزدیک‌تر می شود. در مقطع dd’ مطالعه شده، شن در فرادیواره گسل در عمق 30 متر (گمانه 23) بوده  اما در فرودیواره در عمق 14 متر (گمانه 40) قرار دارد که نشان دهنده وجود یک گسل نرمال پنهان در این منطقه است. همچنین، سطح آب در گمانه‌ی 18، در عمق 6 متر و در گمانه‌ی 23، در عمق 19 متری ثبت شده است که نشان دهنده جابجایی توسط یک گسل پنهان با راستای nw-se  با شیب به سمت جنوب باختری است. به طور کلی در چهار مقطع عرضی با تطبیق ستون چینه‌شناسی و تغییرات سطح آب زیرزمینی، 19 گسل پنهان غالباً با روند nw-se و شیب sw  شناسایی شده اند. با توجه به الگوی جابجایی، ساز وکار حرکتی گسل ها نرمال می‌باشد.

Monitoring of buried faults and their role on the groundwater flow in the Urmia plain

The Urmia plain at west of the Lake Urmia, is situated northwest of Iran. The effect of fault activity can be distinguished in the surrounding rock units but, evidence of faulting not recorded in the Quaternary unit due to low competency of them. The displacement of the rock units proposed a normal mechanism to the faults in the studied region. The modeling of faults and groundwater flow conducted using 160 borehole data with a total 1900m excavation in the 61 points of the study area, 12 trench study and finally 4 crosssections. The results show sandstone at a depth of 3 to 6m, marl at 5 to 12m, and gravel at 8 to 16m. The groundwater flow direction is from south to north that at the hanging wall of fault the water table depth decreased near the surface. On one cross section (DD’), gravel is at depth 30m in the hanging wall of fault (BH23) but in the footwall at depth 14m (BH40) indicating a hidden fault in this part of the plain. The water table was encountered at 6m in log 18 and at 19m in log 23 also suggesting displacement by a hidden NWSE fault with southwest dip. In general, in four cross sections and with correlation of the stratigraphic units and tracking of water table changes, 19 hidden faults were identified mostly having NWSE trends and dips to SW.