عوامل موثر بر افت آب زیرزمینی دشت مهران، استان ایلام

مدیریت منابع آب به‌ویژه آب‌های زیرزمینی، در مناطق خشک و نیمه‌خشک از اهمیت خاصی برخوردار است. عوامل مختلف طبیعی و انسانی در چند دهه اخیر باعث ایجاد شرایط بحرانی و افت سطح آب‌های زیرزمینی در بیشتر مناطق کشور از جمله دشت مهران استان ایلام شده است. هدف از این مطالعه بررسی عوامل موثر بر افت آب زیرزمینی در دشت مهران است. برای این منظور، از آمار سطح آب 23 حلقه پیزومتر موجود در منطقه طی یک دوره‌ی 20 ساله (94-1374) استفاده شد. پس از تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار arcgis با روش kriging ordinary (کریجینگ معمولی)، نقشه‌ی هم افت برای منطقه ترسیم شد. هیدروگراف واحد آب زیرزمینی نیز برای محدوده دشت به دست آمد. نتایج نشان داد که سطح آب زیرزمینی در منطقه کاهش داشته است. نقشه‌ی هم افت بیانگر این بود که بخش‌های مختلف دشت افتی بین 1 تا 32 متر داشته‌اند و مناطق با افت بیشتر منطبق بر منطقه‌ی تمرکز چاه‌های بهره‌برداری است. هیدروگراف تراز آب زیرزمینی نیز نشان داد که در طی 18 سال به میزان 2/16 متر یعنی به طور متوسط هر ساله 90 سانتیمتر‌ سطح آب کاهش یافته است. مهم‌ترین عوامل موثر بر افت آب زیرزمینی در دشت مهران افزایش تعداد چاه‌های‌ بهره‌برداری (برداشت بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی) و تاثیر خشک‌سالی‌های متوالی و در نتیجه کاهش تغذیه آبخوان تعیین گردید.

Investigation the factors affecting the groundwater drawdown in Mehran Plain, Ilam

Groundwater resources management has a special importance in the arid and semiarid regions. Natural and anthropogenic factors caused critical condition and groundwater drawdown in recent decades all over the country including Mehran plain, Ilam province. The purpose of this study was to investigate the factors influencing the decline of water table in the Mehran Plain. To this end, the water levels of 23 wells were used in the area over a period of 20 years (19952015). After analyzing the data using ArcGIS software through Ordinary Kriging method, water table drawdown map was prepared. The groundwater unit hydrograph was obtained for the plain. The results showed that the groundwater levels decreased in the area. The Iso drawdown map also showed that water level of the aquifer decreased between 1 to 32 meters in different parts of the plain and the district with more decline of water table coincided with the area in which the pumping wells had been concentrated. Groundwater Hydrograph also showed that the water table was dropped 16.2 meters during 18 years at a rate of 90 cm per year. The increase of groundwater exploitation and the impact of successive droughts and consequently the decrease in aquifer recharge were the main factors affecting groundwater drawdown in Mehran Plain.