نقشه برداری ذهنی از فضای دوم-مفهومی شهر؛ مطالعه‌ای تطبیقی از ساکنان سکونتگاه‌های رسمی و غیررسمی شهر رشت

بیان مسئله: فضاهای شهری عرصه گفتمان طبقات اجتماعی متفاوت است و عملکرد این فضاها برای ساکنان مختلف شهر در سه لحظه اساسی درک شده، تصور شده و زندگی شده یا زیسته‌ روشن می‌شوند؛ فضای دوم-مفهومی شهر همان بعد تصور شده یا بازنمایی فضای شهر است؛ این فضا در مطالعات نقشه‌های ذهنی تحت عنوان فضای تصور شده به‌عنوان دومین بعد در مطالعات نقشه‌های ذهنی موردتوجه قرارگرفته شده است.هدف: در این پژوهش به بررسی این فضا در نقشه ذهنی ساکنان سکونتگاه‌های رسمی منطقه یک و ساکنان سکونتگاه‌های غیررسمی منطقه چهار شهر رشت پرداخته‌شده است.روش: با توجه به ماهیت موضوع روش برداشت اطلاعات شامل «مصاحبه شفاهی و مشاهده میدانی» بوده است؛ که نوع اطلاعات برداشتی شامل: نقشه‌های کروکی، گفتگو رودررو، یادداشت‌برداری و عکس‌برداری بوده است. برای تجزیه‌وتحلیل داده‌های کیفی پژوهش از رویکرد نقشه‌برداری جی‌آی‌اس کیفی(qgis)  در زیر تحلیل تاریخ شفاهی به روایت بصری  با تکنیک تراکم هسته فضایی به تحلیل فضای دوم-مفهومی در نقشه‌های ذهنی دو طبقه شهری پرداخته‌شده است.یافته‌ها: نتایج نمایش سه قلمرو از سطوح فضایی در شهر رشت حکایت از این داشته است که، در فضای دوم-مفهومی شهر رشت؛ یک بازنمایی فضا توسط بخش دولتی با نقش میانجی سرمایه‌داران شهری به نفع طبقه متوسط شهری در حال اتفاق افتادن در فضای شهر است. و این سازوکار تولید فضا در جهت جذب سرمایه‌داران بخصوص در بخش مرکزی و توسعه بخش خدماتی در مرکز و شمال و افول بخش تولیدی در حاشیه شهر است.نتیجه‌گیری: فضای شهری مبتنی بر نوعی از روابط اجتماعی طبقات شهری است که قدرت‌های حاکم آن را می‌سازند و از آن بهره می‌گیرند. روابطی که برحسب ایدئولوژی حاکم تعریف می‌شوند و از طریق سیاست‌های برنامه‌ریزی فضایی تولید و بازتولید می‌شود.

mental mapping of the city’s second-conceptual space: a comparative study of the residents of formal and informal settlements in rasht

background: urban spaces are the arena of discourse of social classes, and the function of these spaces becomes clear to the various residents of the city in three basic moments: perceived, conceived and lived; the second-conceptual space of the city is the imagined or representation of the city space; this space is in the study of mental maps called the conceived space as the second dimension in the study of mental maps that has been considered.objectives: in this study, this space is explored in the mental map of the residents of the formal settlements in the district 1 and residents of the informal settlements in the district 4 of rashtmethod: according to the nature of the subject; the method of data collection included oral interview and field observation the types of information collected included: sketch maps, face-to-face conversations, note-taking and photography. to analyze the qualitative data of the research, the qualitative gis (qgis) mapping methods under the analysis of oral history to visual narration with the technique of spatial kernel density have analyzed the second-conceptual space in the mental maps of two urban classes.result: the results of the research indicate that in the second-conceptual space of rasht; a conceptual space reconstruction by the public sector with the role of mediator of urban capitalists in favor of the urban middle class is taking place in the conceptual context of the city. the mechanism of production conceptual space of rasht city in order to attract the capitalists especially in the central part and development of the service sector in the center and north, and the decline of the manufacturing sector on the suburbs of the city.conclusion: the urban space is based on a kind of social relations of urban classes that are built and used by the ruling powers. relationships that are defined in terms of the prevailing ideology and are produced and reproduced through spatial planning policies.