تبیین عوامل و موانع توسعۀ فناوری اطلاعات و ارتباطات در دگردیسی فضا و مکان شهری

بیان مسئله: بنیان ‌های نظری توسعۀ ict، با تمرکز بر مفهوم نامکانی و نازمانی دنبال می‌شوند. با این‌حال نتایج ایت نظریه‌ها، شواهد بسیاری در خصوص بروز تاثیرات متفاوت و متناقض icts بر فضا و مکان شهری در بستر شهرها را بیان می‌کند. ازاین‌رو به‌منظور یافتن ماهیت و جهت‌گیری تغییرات ناشی از توسعۀ ict در شهر، سوال اصلی مقالۀ حاضر، یافتن مولفه‌های اثرگذار بر توسعۀ این نوع فناوری‌ها است. بنابراین سوال‌های تحقیق به منظور یافتن موارد ذیل تنظیم شده‌اند: 1) مقوله‌های اصلی توسعۀ ict موثر بر شهر و فضا و مکان شهری؛ 2) مولفه‌های تقویت‌کنندۀ توسعۀ ict 3) مولفه‌های محدودکنندۀ توسعۀ ict 4) چگونگی ارتباط مولفه‌ها با مقوله‌ها.هدف: شناسایی عوامل و مولفه‌های اثرگذاری ict بر شهر و فضا و مکان شهری و چگونگی این اثرگذاری و یافتن رابطۀ آن‌ها با مقوله‌ها، به‌منظور سیاست‌گذاری شهری تعیین شده است.روش: این پژوهش با روش کیفی مصاحبه از نخبگان به تعداد 15 نفر از متخصصان رشته‌های شهرسازی، جامعه‌شناسی و جغرافیای شهری تا حصول اشباع نظری، به‌صورت نیمه ساختاریافته، بر اساس پرسشنامه باز، انجام‌شده است.یافته‌ها: حاکی از وجود 6 مقولۀ اصلی (ارزشمندی مکان فیزیکی، مفهوم جدید زمان و مسافت، توسعۀ شهری مطلوب فناوری محور، آزادی فعالیت‌ها از مولفه مکانی، جایگزینی فعالیت‌های حضوری، ترافیک مطلوب شهری) مستخرج از ادبیات نظری، و 4 بعد (اجتماعی، سیاسی-اقتصادی، کالبدی و زیرساختی)، 36 مولفه اصلی و 121 زیرمولفه در قالب دو ویژگی تقویت‌کنندگی (64 مولفه) و محدودکنندگی (57 مولفه) توسعۀ ict است. بر این اساس، سیاست‌گذاری منتج از این دو رویکرد، بر نظام شهرسازی شهرها تاثیرگذار است، و به‌طورقطع نظام مدیریت و برنامه‌ریزی شهری شهرهای ایران را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد.نتیجه‌گیری: پژوهش حاضر تلاش می‌کند عوامل، مولفه‌ها و سیاست‌های اثرگذار ict بر فضا و مکان شهری را در دو راستای بازدارندگی و پیشران در قالب ماتریس‌های مفهومی چندگانه که گویای دسته‌بندی آن‌ها است، ارائه دهد.

explain the factors and obstacles to the development of information and communication technology in the transformation of urban space and place

the theoretical foundations of the development of information and communication technology are essentially pursued with a focus on the concept of impossibility and inequality. the results of various theories and actions related to the development of this type of technology in the city, provide a lot of evidence about the inconsistent effects of information and communication technologies on urban space and place in the context of cities. therefore, in order to find the nature and direction of changes due to the development of these technologies in the city, the main question of the present article is to find the components affecting the development of these types of technologies and determine their development process. the main purpose of this study was to identify the factors and components affecting the relationship and how information and communication technology affects the city and urban space and place and to find their relationship with the categories extracted from the theoretical literature in order to determine the urban policy trajectory.the research based on the qualitative method of interviewing elites with 15 specialists and university professors in the fields of urban planning, sociology, transportation and urban geography until theoretical saturation has been conducted in a semi-structured manner, based on a questionnaire designed in the form of 15 open-ended questions. findings show that based on 6 main categories (value of physical space, new concept of time and distance, optimal technology-based urban development, freedom of activities from the spatial component, replacement of face-to-face activities, favorable urban traffic), 4 dimensions (social, political-economic , physical and infrastructural), 36 main components and 121 sub-components were extracted, studied, refined and classified in the form of two characteristics of reinforcement (64 components) and limiting (57 components). accordingly, the policy resulting from these two approaches, the urban planning system undergoes a fundamental change and transformation, and certainly affects the urban management and planning system of iranian cities. therefore, the present study tries to present effective factors, components and policies in the two directions of deterrence and propulsion in the form of conceptual matrices.