صورت‌بندی نقد مکان از دریچه اقتصاد سیاسی؛ تدقیق امر«شهری-رابطه‌ای»

بیان مساله: مکان، لایه‌ای میانجی در قامت امر شهری-رابطه‌ای است. این برداشت هستی‌شناختی از مکان که از ظرفیّت مواجهه با ارتباطات پیچیده و منازعاتی محتمل برخوردار است، به منظور تدقیق، مستلزم مداقّه‌ای انتقادی است. آن وجهی از شهرگراییِ انتقادی مدِّ نظر است که این هستی‌شناختیِ بازتعریف‌شده را در بستر واقعیّات جامعه شهری از حیث بنیان‌های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی بنشاند و مکان را در قامت یک انتزاع انضمامی تبیین نماید. اقتصاد سیاسی مکان توام با آموزه‌های برآمده از نظریّه انتقادی، رهیافتی است در جهت نیل به این مهم.هدف: تدقیق مفهوم «مکان در قامت امر شهری-رابطه‌ای» به میانجی مداقّه‌ای انتقادی در بنیان‌های سیاسی، اجتماعی و اقتصادیِ اثر‌گذار بر مکان‌های شهریروش‌: پارادایم تلفیقیِ تحقیق مبتنی بر پسا‌اثبات‌گرایی و تفسیرگرایی است و واقعیّت‌های اجتماعی را به تبعیّت از ارزش‌های هنجاریِ مکان‌، و نیز با مداخله مناسبات اقتصادی، اجتماعی و سیاسی، تفسیر و تحلیل می‌کند. نوشتار پیشِ رو با اتّخاذ یک معرفت‌شناسیِ هنجاری-انتقادی و راهبرد قیاسی، و با کاربست رهیافت کیفی و از مجرای مرور اسناد کتابخانه‌ای و تحلیل و بسط آرای نظری، در پی یک صورت‌بندی انتقادیِ منسجم نسبت به مفهوم مکان با هدف تدقیقش به مثابه امر شهری-رابطه‌ای است.یافته‌ها و نتیجه‌گیری: «مکان به‌عنوان امر شهری-رابطه‌ای» در متن نیروها و مناسباتی قرار دارد که مُبیّن یک شیوه تولید مُعیّن‌اند. این نیروها و مناسبات از گذرِ نقد اقتصاد سیاسی به هشت سرفصل مشخّص ره می‌بَرند که مشتمل بر تبیین ارزش استفاده در مقابل ارزش مبادله در متن بت‌وارگی کالا، مالکیّت خصوصی در مقابل امر اشتراکی، انباشت سرمایه، حقِّ‌به‌شهر و نابرابری، دولت در مقابل بخش خصوصی، آکادمی و بازار، و ماهیّت دیالکتیکی مکان است. کارکرد موثّرِ مکان در قامت «امر شهری-رابطه‌ای» در متن شیوه تولید حاکم بر آن، منوط به برخی بالقوّه‌گی‌ها و نابالقوّه‌گی‌هایِ دخیل در تدقیق این هستی‌شناختی جدید از مکان است.

formulation of place criticism in terms of political economy; scrutinizing the urban-relational

introduction: place is an intermediate layer or level as the urban-relational. this ontological conception of place which has a capacity for encountering complicated relationships and and contentions requires critical scrutiny for more elaboration. that aspect of critical urbanism is needed that embeds the redefined ontology in political and socioeconomic realities and explain place as a concrete abstraction.. political economy is an approach to this achievement through a critique of the mode of place production and also related productive forces and relations.  in this way, lessons in critical theory could be as contributions to better understanding.  based on this and the examination of the evolution of the political economy concept, some essential ideas can be proposed in the critique’s framework of the political economy of urban places. an effort will be made to analyze the spatial manifestation of the main productive forces in eight sectors under the capitalist mode of production and to investigate the relationships between them, which have specific consequences on urban places.methodology: the research paradigm focuses on an integrative post-positivist and interpretations schemata and analyses social realities, following normative values of the place and mediating political and socioeconomic relations.the current study adopts a normative-critical epistemology and applies a deductive strategy and a qualitative method to peruse a coherent critical formation of place concept through the review of library documents and the description, analysis, and extension of various theoretical ideas and approaches.