بررسی مفهوم دلبستگی به مکان در دو پارادایم پدیدارشناسی و روان سنجی: شناسایی ظرفیت های تعامل بازتابی به منظور پیشرفت نظری

بیان مسئله: مطالعات دلبستگی به مکان برحسب رویکرد روش‌شناختی عمدتاً در قالب دو پارادایم پدیدارشناسی (کیفی) و روان‌سنجی (کمی) انجام‌شده‌اند. تکثر مفاهیم مکانی و عدم وجود توافق بر سر تعاریف و نحوه ارتباط آن‌ها باهم، منجر به افزایش انتقادات در مورد عدم وضوح مفهومی در مطالعات مکان شده است. این انتقادات پیشرفت نظری در حوزه دلبستگی به مکان را وابسته به توافق بر سر تعاریف کرده‌اند.هدف: تحقیق حاضر به بررسی نحوه تعریف مفهوم دلبستگی به مکان در دو پارادایم پدیدارشناسی و روان‌سنجی و نحوه ارتباط آن با سایر مفاهیم مکانی می‌پردازد. هدف از این کار بررسی نحوه تعریف دلبستگی به مکان در دو زمینه پارادایمی فوق و همچنین اختلاف برداشت‌ها و دلایل آن‌ها میان دو پارادایم است.روش: برای بررسی نحوه تعریف مکان در دو زمینه پارادایمی از روش تحلیل محتوای کیفی استفاده‌شده است. برای این منظور، نحوه عملیاتی سازی و به‌کارگیری این ساخت مفهومی در تحقیقات تجربی واکاوی شده و تنها به تعاریف مستقیم ارائه‌شده از محققین اکتفا نشده است. نتایج این تحلیل‌ها در قالب نمودارها و مدل‌های مفهومی ارائه‌شده است.یافته‌ها: علیرغم وجود برداشت‌ها و تعاریف مختلف از این مفهوم واحد، هر یک از دو رویکرد پارادایمی فوق ابعاد مختلفی از این مفهوم را روشن می‌کنند. در این میان بررسی ویژگی‌های فردی یا مکانی بیشتر در حوزه کار روان‌سنجان قرار می‌گیرد درحالی‌که بررسی و مطالعه فرایند دلبستگی به مکان نیازمند مطالعات کیفی پارادایم پدیدارشناسی است.نتیجه گیری: در عین وجود اختلافات عمیق فلسفی میان این دو پارادایم باید تعامل بازتابی آن‌ها به‌منظور پیشرفت نظری در دستور کار باشد. تعامل بازتابی به معنای نگاهی بازتر به نقش مکمل دو پارادایم در تولید دانشی است که در عرصه عمل شهرسازان را قادر به ساخت مکان‌هایی دوست‌داشتنی‌تر سازد.

Exploring the concept of place attachment in phenomenology and psychometrics; identifying the capacity of reflective interaction for theoretical development

Background: Studies of place attachment can be divided into two parts based on their methodological approach. These two parts are based on two different paradigms in place research: phenomenology and psychometrics. Also, there is multiplicity of specific concepts which is perceived by many critics to have vague and fuzzy definitions and reflects inadequate specification of distinctions and linkages among concepts. Therefore, numerous authors have expressed concerns about lack of conceptual clarity and theory development in research on place. Objectives: This research is an investigation on different kinds of definition and operationalization of the concept of place attachment and its linkage to other place concepts in two different paradigms: phenomenology and psychometrics. Methodology: Qualitative content analysis method has been used in this research to interpret the relation of place attachment to other place concepts. Analyzing the quality of application and operationalization of this concept in empirical studies is better way to increase knowledge about it and this is because of that methodology reflects underlying normative philosophical commitments of the researcher and how these commitments shape different understandings from one concept. Results: According to content analysis, each of these paradigms has shed light on different dimensions of the concept. Interpreting place attachment based on paradigmatic context is best way to clarify its position among place constructs, because methodology of researches reflects differences in world view and mechanism of concept generation for experimental studies. Conclusion: It can be concluded that attempts to integrate divergent assumptions may lead to miscommunication by obscuring significant conceptual distinctions. While there are profound philosophical differences between these two paradigms, their reflective interaction must be considered for theoretical development. Reflective interaction means a more open look at the complementary role of the two paradigms in the improvement of knowledge that enables urban planners to build more attractive places in practice.