تصویرپردازی از مشارکت شهروندی با هدف بهبود حکمرانی شهری (مورد مطالعه: شهر تهران)

بیان مسئله: تصویرپردازی از آینده، روشی مرسوم و شناخته شده با هدف ساخت آینده مطلوب یا جلوگیری از بروز آینده‌ای نامطلوب است. ابزاری خلاقانه برای سیاستگذاری یا تغییر در رویه‌های خط مشی‌گذاری است. تصویرپردازی از آینده، به خط­مشی­گذاران و مجریان این امکان را می­دهد تا در روندهای سیستم فعلی، تجدیدنظر کنند و با اصلاح و تقویت آن، ضمن جلوگیری از انحراف­های احتمالی، مسیر پیشرفت و تعالی را هموارتر نمایند. تصویرپردازی از مشارکت شهروندی در مدیریت شهری می‌تواند به مدیران در فهم بهتر آینده و اصلاح و بازبینی سیاست‌ها و برنامه‌های فعلی با هدف ساخت آینده مطلوب یاری رساند. سناریوی تدوام وضع موجود، همواره یکی از تصاویر محتملی است که پیش‌روی سیاستگذاران و تصمیم‌گیران وجود دارد. ترسیم این تصویر و اصلاح فرایندها با تکیه بر این تصویر، ابزار سودمند و ارزشمندی برای توانمندسازی مدیران و برنامه‌ریزان شهری است. هدف: پژوهش حاضر با فرض سناریوی تدوام وضع موجود در ده سال آینده، نمای مشارکت شهروندی را در آن سال­ها در قالب سناریوی محتمل، تصویرپردازی می­کند و متناسب با این تصویر تلاش می‌کند تا خط‌مشی‌ها و سیاست‌های ناسازگار با این تصویر را اصلاح کند. روش: از رویکرد کلی سناریوپردازی (مدل 8 مرحله‌ای شوارتز)برای استخراج سناریوها استفاده شده است. هدف از شناسایی سناریو‌ها رسیدن به پیشران‌هایی است که مختصات وضع موجود را ترسیم می‌کنند. این پیشران‌ها در تصویرپردازی از سناریوی وضع موجود کاربرد دارند. پس از شناسایی پیشران‌ها و ترسیم محورهای سناریوی وضع موجود، از روش تصویرپردازی (ترکیب خلاقیت و تحلیل روندها و اقدامات) برای ترسیم روابط علت و معلولی در نشان دادن تدوام وضع موجود استفاده شده است. شیوه گردآوری داده در این پژوهش کیفی است. از مصاحبه به سبک الگوی گلوله­برفی برای بررسی مولفه‌ها و پیشران‌ها استفاده شده است. همچنین از قضاوت خبرگان در قالب پنل خبرگی و تیم پژوهش برای تجزیه و تحلیل داده‌ها استفاده شده است. یافته‌ها: بخشی از یافته‌های این پژوهش مستند به مقاله‌ای است که مولفه‌های مورد نیاز برای این پژوهش در آنجا توسط تیم پژوهش استخراج شده است؛ بر این اساس با فرض آن مولفه‌ها، پس از شناسایی پیشران‌های دارای عدم قطعیت بحرانی به کمک خبره‌ها در فرایند دلفی (نمره اهمیت و عدم قطعیت)، 5 پیشران با عدم قطعیت بالا شناسایی شد که پس از حذف ناسازگاری‌ها در نهایت چهار سناریو بدست آمد که عبارتند از: دموکراسی مبتذل، شهر مدیرمحور، مدیریت نمایشی و شهر آرمانی. از بین این چهار سناریو، «سناریوی دموکراسی مبتذل» منطبق با شرایط فعلی تشخیص داده شد که توصیف کننده وضع موجود است. تصویرپردازی از این سناریو بیانگر آن است که در 10 سال آینده شهرداری تهران با چالش­های زیادی روبرو خواهد شد که از آن جمله می­توان به: بحران مالی، افزایش فاصله مردم از حکومت، چالش­های مدیریتی، آسیب‌های ساختاری و بحران مشروعیت در مشارکت، اشاره کرد. نتیجه­ گیری: برای غلبه بر چالش­های آینده، لازم است امروز، اقداماتی از سوی شهرداری تهران انجام شود و در حوزه مشارکت شهروندی راهبردهایی اتخاذ گردد و در برخی از خط­مشی­ها بازنگری انجام پذیرد. در بخش نتیجه‌گیری با تاکید بر تصویر تدوام وضع موجود، الزامات تغییر در خط‌مشی‌ها و رویکردهای فعلی به تفصیل، استخراج و مورد بحث قرار گرفته است.

Imaginary of Citizen Participation with the Aim of Improving Urban Governance (Case Study: Tehran)

Background: Imaging the future is a common and wellknown method aimed creating the desired future or preventing the occurrence of undesirable futures. Imaging is a creative tool for policy making or policy change. Imaging of the future allows policymakers and executives to reconsider current system trends and, by revising and reinforcing them, to prevent possible deviations and pave the way for progress and excellence. Imaginary of citizen participation in the urban management will enable managers to conceive the future, revise and review the current policies and plans to make the desired future.  The current situation scenario has been a possible images for policy and decisionmakers. Imaginary of this perspective as well as revision of the processes could act as a valuable, useful tool for managers and urban planners.  According to the evidence of citizen participation in Tehran, this issue has not the desired condition and city managers do not have a clear image of the future in mind.Objectives: The present study, assuming the current situation in the next ten years, depicts the view of citizen participation in the form of a possible scenario, and try to revise incompatible strategies and policies.Methodology: For this purpose, using interviews, the factors affecting citizen participation were counted and by referring to experts, the drivers of noncitizen participation and their importance and uncertainty were identified. By considering the drivers with critical uncertainty, possible images of the future. Citizen participation in the city of Tehran was drawn and illustrated.Results: With five drivers identified and maintaining inconsistencies, four scenarios were finally introduced: vulgar democracy, managercentered city, dramatic management, and ideal city. Realization of the first scenario (vulgar democracy), which is an extension of the current situation in the field of citizen participation, Tehran Municipality faces many challenges, including the financial crisis, increasing people’s distance from the government, managerial challenges and ... named. Therefore, these challenges have been tried to be presented through imagery with the aim of reviewing current policies.Conclusion: To overcome the challenges of the future, it is necessary, today, to take action by the Municipality of Tehran and to adopt strategies in the field of citizen participation and to review some of the policies. In the conclusion section, with emphasis on the picture of the continuity of the current situation, the requirements for change in current policies and approaches have been extracted and discussed.